میلاد ابراهیمی: پیری جمعیت و بحران جمعیتی در ایران به عنوان یکی از چالش‌های مهم اجتماعی و اقتصادی کشور در سال‌های اخیر مطرح شده است. این مسأله نه تنها بر روی ساختار اجتماعی و اقتصادی ایران تأثیر می‌گذارد، بلکه پیامدهای عمیقی بر سیاست‌گذاری‌های آینده خواهد داشت.
با توجه به آمارهای رسمی، ایران در حال حاضر با افزایش نسبت جمعیت سالمند مواجه است. طبق پیش‌بینی‌ها، تا چند سال آینده، حدود ۳۰ درصد از جمعیت ایران را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل خواهند داد. این تغییر در ساختار سنی جمعیت به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی اتفاق می‌افتد. در گذشته، نرخ زاد و ولد در ایران بالا بود، اما از اوایل دهه ۱۹۹۰ به طور قابل توجهی کاهش یافته است. سیاست‌های کنترل جمعیت که در آن زمان به اجرا درآمد، به همراه تغییرات فرهنگی و اجتماعی، به کاهش نرخ زاد و ولد کمک کرده است.
این تغییرات باعث ایجاد چالش‌های متعددی برای سیستم‌های بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی کشور شده است. یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها، بار اقتصادی ناشی از افزایش تعداد سالمندان و کاهش نیروی کار فعال است. با افزایش جمعیت سالمند، نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی بیشتر می‌شود و این مسأله فشار بیشتری بر روی سیستم بهداشت و درمان کشور وارد می‌کند. همچنین، کاهش نیروی کار فعال به معنای کاهش تولید و رشد اقتصادی است که می‌تواند به بیکاری و کاهش درآمد ملی منجر شود.
علاوه بر این، پیری جمعیت می‌تواند تأثیرات اجتماعی عمیقی داشته باشد. خانواده‌ها به دلیل افزایش تعداد سالمندان، ممکن است تحت فشار بیشتری قرار بگیرند و نیاز به حمایت‌های اجتماعی بیشتری احساس کنند. این مسأله می‌تواند منجر به تغییر در ساختار خانواده‌ها و شیوه‌های زندگی افراد شود.
در پاسخ به این چالش‌ها، دولت و نهادهای مختلف در ایران در حال تلاش برای تدوین سیاست‌های مناسب هستند. برخی از این سیاست‌ها شامل تشویق به افزایش زاد و ولد، بهبود شرایط کار برای زنان و ارائه تسهیلات به خانواده‌ها برای تربیت فرزندان است. همچنین، توجه به بهبود خدمات بهداشتی و درمانی برای سالمندان و ایجاد برنامه‌های حمایتی نیز از جمله اقدامات مورد نظر است.
به طور کلی، بحران جمعیتی و پیری در ایران نیازمند توجه جدی و برنامه‌ریزی‌های دقیق است. این مسأله نه تنها بر روی نسل‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت، بلکه می‌تواند بر روی ثبات اجتماعی و اقتصادی کشور نیز تأثیرگذار باشد. بنابراین، نیاز به همکاری میان دولت، جامعه و نهادهای مختلف برای مدیریت این چالش‌ها احساس می‌شود.
در نهایت، آینده ایران در گروی توانایی در مدیریت این تغییرات جمعیتی و ایجاد شرایط مناسب برای زندگی سالمندان و جوانان خواهد بود. این امر مستلزم برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و همکاری‌های بین‌نهادی است تا بتوان به یک جامعه متوازن و پایدار دست یافت.
