اردیبهشت ماه که از راه می رسد کشاورزان هم کم کم دست به کار و آماده می شوند، چایکاران برای چیدن برگ های سبز چای، شالیکاران برای نشاء شالیزارها همه و همه مناظر زیبا و بی بدیلی را در سراسر گیلان به تصویر می کشد که می توان از این ظرفیت و افزایش توان گردشگری کشاورزی برای توسعه اقتصادی استان استفاده کرد که تاکنون توجه خاصی به این مهم نشده است.
گردشگری کشاورزی زیر شاخه گردشگری روستایی است در این نوع گردشگری، گردشگر با حضور در بطن جامعه روستایی با زندگی کشاورزان آشنا می شود.
متاسفانه هنوز گردشگری کشاورزی در جامعه روستایی کشور به ویژه گیلان چندان مطرح نیست و امکان دارد فقط مردم برای دیدن طبیعت به این مناطق بروند.
به هر حال در گردشگری کشاورزی فقط دیدن طبیعت مطرح نیست درحالی که مفهوم درست این مهم آشنایی گردشگر با فرهنگ جامعه روستایی است.
با توجه به اهمیت موضوع خبرنگار خبرگزاری مهر از گیلان به میان مردم رفته نظر و دیدگاه آنان را در زمینه توسعه گردشگری کشاورزی جویا شده است.
یک شهروند شفتی به مهر می گوید: گردشگری کشاورزی و طبیعت گردی در گیلان به ویژه شهرستان شفت می تواند گردشگران زیادی را از سراسر کشور به سوی خود بکشاند و جلو های بهشت گونه را به چشمان ناظران هدیه کند.
محمد رحمانی افزود: این ظرفیت در بسیاری از نقاط کشور وجود دارد مانند جشن خرمن کوبی که مختص برداشت برنج در استان های شمالی است و هر ساله با آداب و رسوم خاصی اوائل پائیز اجرا می شود.
وی اظهارداشت: اطلاع رسانی مناسب از برگزاری این گونه جشن ها می تواند گردشگران را به سوی خود جذب و عایدات سرشاری را نصیب کشاورزان کند.
لزوم رونق بخشی به توسعه گردشگری کشاورزی در گیلان
این شهروند شفتی به مهر می گوید: احداث راه های روستایی مناسب، گازرسانی و دیگر زیر ساخت های اساسی دیگر می تواند به توسعه گردشگری کشاورزی رونق بخشد.
وی افزود: در حال حاضر وضعیت راه های روستایی گیلان به ویژه شهرستان شفت از وضعیت خوبی برخوردار نیست از اینرو می طلبد مسئولان توجه ویژه به این زیر ساخت اساسی داشته باشند.
رحمانی یادآورشد: گازرسانی به مناطق روستایی از دیگر زیر ساخت های مهم توسعه گردشگری است که مسئولان باید در این زمینه تلاش مضاعف انجام دهند.
شهروند دیگری از فومن به خبرنگار مهر می گوید: آشنایی و آموختن فرهنگ روستایی از اهداف گردشگری کشاورزی است.
سلیمان رضایی افزود: گردشگری کشاورزی در گیلان از حلقه های مفقود به شمار می رود در حالیکه ظرفیت ها و پتانسیل های زیادی برای رشد این نوع گردشگری در استان وجود دارد.
وی اظهارداشت: گردشگری کشاورزی ضمن اینکه فوائد روحی و مادی می تواند برای گردشگر به همراه داشته باشد برای روستانشینان نیز فوائد اقتصادی به دنبال دارد.
این شهروند فومنی با اعلام اینکه گردشگری کشاورزی از گردشگری روستایی جدا نیست، می گوید: گردشگر در سفر به این مناطق می تواند در کنار دیدن مزارع متنوع و تلاش کشاورزان از محصولات کشاورزی نیز آشنا شود.
وی ادامه داد: گردشگر با حضور در مزارع با نحوه کشت و برداشت محصول و حتی فرآیند صنایع جانبی این بخش مهم اقتصادی آشنا می شود.
به هر حال گیلان را باید در شمار استان هایی قرار داد که کشاورزی رکن اصلی معیشت و اقتصاد مردم این منطقه قرار دارد و به سبب موقعیت اقلیمی و جغرافیایی، کشاورزی به عنوان قطب اقتصادی این استان تلقی می شود.
چای، برنج، مرکبات، بادام زمینی و انواع محصولات دیگر در تبادل فعالیت های تجاری و بازرگانی مردم این سامان همواره مقوله ای تعیین کننده برای معیشت مردم است و در عین حال، جریان مناسبات اقتصادی داخلی و خارجی را تحت تأثیر خود قرار می دهد.
اما متاسفانه در سال های اخیر کشاورزی گیلان در پاره ای محصولات همچون چای شرایط سخت و دشواری را سپری می کند چنان که باغدار، کارخانه دار و تاجر چای از شرایط موجود ابراز نارضایتی می کنند.
بدین ترتیب با بهره جستن از گردشگری به نفع محصولات کشاورزی، از قبیل چای می توان فرصت توانمندسازی کشاورزی همسو با توسعه گردشگری برای فعالان این دو بخش را فراهم کرد.
مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در این باره می گوید: محصولاتی همچون چای، گل گاوزبان، برنج، بادام زمینی، زیتون، فندق و غیره از جاذبه های استان در زمینه کشاورزی است.
رضا علیزاده افزود: برگزاری جشن های متنوع محصولات کشاورزی از قبیل جشن خرمن برنج در گیلان می تواند به پویایی اقتصاد روستایی کمک شایان توجه کند.
جلوگیری از پدیده مهاجرت روستائیان به شهرها از مزایای مهم گردشگری کشاورزی
وی همچنین جلوگیری از پدیده مهاجرت روستائیان به شهرها را از دیگر مزایای گردشگری کشاورزی عنوان کرد و اظهارداشت: از آنجا که بیشتر جمعیت گیلان را روستائیان تشکیل می دهند با حمایت از گردشگری کشاورزی و درآمدزایی برای کشاورزان می توان به افزایش توانایی اقتصادی و ماندگاری آنان در روستاها کمک کرد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان گفت: برای تقویت این نوع گردشگری تاکنون برنامه های متعددی در استان به مرحله اجرا در آمده است.
وی افزود: جشنواره سوسن چلچراغ داماش، گلاب گیری منطقه شفت، جشن خرمن برنج، جشنوار ه های گل گاوزبان، فندق و توت فرنگی از جمله جشنواره هایی است که تاکنون از سوی سازمان میراث فرهنگی، محیط زیست و جهاد کشاورزی در ا ستان اجرا شده است.
علیزاده اظهارداشت: برگزاری این گونه جشنواره ها موجب اشتغالزایی کشاورزان و پویایی اقتصادی در استان خواهد شد.
وی یادآورشد: بدون شک تبلیغات و اطلاع رسانی مناسب برنامه ریزی علمی و فنی و کارشناسی شده و همکاری همه دستگاه های اجرایی تاثیر بسزایی در جذب گردشگران و توسعه گردشگری کشاورزی خواهد داشت.
علی ای حال وقتی سخن از توسعه همه جانبه روستایی مطرح می شود شامل سه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات است که ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فضایی و سازماندهی فرآیند توسعه را شامل می شود.
بنابراین گردشگری روستایی و کشاورزی می تواند راهبردی برای توسعه همه جانبه دولت ها از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی باشد.
از نظر اقتصادی گردشگری می تواند اثرات اقتصادی مهمی را برای نواحی روستایی در برداشته باشد. گردشگران روستایی برای اقامت، خرید کالاهای محلی، خدمات، پول پرداخت می کنند.
پول ها در فعالیت های محلی جریان می یابد و موجب تحرک مناطق روستایی در برآورده کردن هرچه بهتر و بیشتر نیازهای بازدیدکنندگان می شود و اثرات مهم اقتصادی این صنعت به کند شدن روند تخلیه سکونتگاه های روستایی منتهی خواهد شد.
گردشگری روستایی می تواند موجب کاهش فقر و افزایش درآمد شود
همچنین گردشگری روستایی به عنوان یک ابزار برای تولید اشتغال و توسعه اقتصادی در سطح منطقه می تواند موجب کاهش فقر و افزایش درآمد شود.
نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی در این خصوص گفت: گردشگری کشاورزی فقط حضور در مزارع نیست بلکه همه فعالیت های تفریحی و گردشگری در مناطق روستایی که بر پایه کشاورزی، دامداری، ماهیگیری، هنرها و صنایع دستی، آداب و رسوم محلی، بافت سنتی، معماری بومی، شکار و غیره انجام می گیرد را در بر می گیرد.
غلامعلی جعفرزاده افزود: گردشگری کشاورزی با طبیعت گردی رابطه نزدیکی دارد و علاوه بر آن می تواند در عرضه مستقیم محصولات کشاورزی نقش بسزایی داشته باشد.
وی اظهارداشت: با توجه به تنوع اقلیم و آب و هوا در گیلان تمامی روستاهای این استان زمینه جذب گردشگر را دارند و از این طریق می توان به رشد اقتصادی روستاها کمک کرد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی گفت: در گردشگری کشاورزی باید منافع مادی به کشاورز برسد و گردشگر نیز با فرهنگ و سنت روستایی آشنا شود.
وی افزود: گردشگر کشاورزی در مدت اقامت در روستا از امکانات مختلف روستایی از قبیل خانه روستانشین استفاده کرده و هزینه را نیز به کشاورز پرداخت می کند و از این طریق به رشد روستا کمک خواهد شد.
جعفرزاده با اشاره به اینکه گردشگری کشاورزی در استان مغفول مانده است، اذعان داشت: برای توسعه این نوع گردشگری باید اطلاع رسانی گسترده انجام شود.
بدون شک گردشگری روستایی و کشاورزی به عنوان ابزاری برای توسعه پایدار و حفاظت از منابع طبیعی مطرح است. ماهیت صنعت گردشگری ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است.
بنابراین توسعه گردشگری در نواحی روستایی می تواند نقش مهمی در متنوع سازی اقتصاد جوامع روستایی داشته و زمینه ساز توسعه پایدار روستایی باشد، از طرف دیگر وسیله ای برای تحریک رشد اقتصاد ملی از طریق غلبه بر انگاره های توسعه نیافتگی و بهبود استانداردهای زندگی مردم محلی به حساب آید.
صنعت توریسم به عنوان یک صنعت فرابخشی، فعالیت های مختلفی را در برگرفته و با تمامی بخش های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بطور مستقیم و غیرمستقیم تعامل دارد.
با وجود این یکی از عوامل اساسی در ایجاد تحول و دگرگونی در بخش توریسم استان مطالعه همه جانبه آثار و تبعات مثبت، منفی و نگاه ویژه به توسعه این صنعت است به عبارتی در قالب فرآیند سیستمی برای توسعه و رونق دهی به این مهم باید برنامه ریزی کرد.
بزرگترین محاسن گردشگری کشاورزی؛ احیا و تقویت آئین های سنتی در مناطق روستایی
استاندار گیلان در این باره می گوید: گردشگری روستایی و کشاورزی در توسعه جوامع محلی روستایی در استان موجب خودکفایی و تقویت اقتصاد منطقه، رونق صنایع دستی محلی، افزایش کیفیت زندگی و رفع معضل بیکاری می شود.
محمد علی نجفی بزرگترین محاسن گردشگری کشاورزی را زنده نگه داشتن آئین ها و فعالیت های روستایی به عنوان یکی از مواریث فرهنگی یک سرزمین نام برد.
وی اظهارداشت: در گردشگری کشاورزی بسیاری از کشتزارها در مناطق روستایی جذاب بوده که می تواند موقعیت فراغتی منحصر به فرد برای ساکنان شهرها باشد.
استاندار گیلان گفت: دراین زمینه ایجاد امکان اسکان بازدیدکنندگان گردشگری کشاورزی و روستایی در این مناطق می تواند موجب توسعه کشاورزی در سایه گردشگری شود.
وی افزود: گردشگری کشاورزی انعکاسی از تدارک فرصت های جدید در زمینه ایجاد فرصت های اقتصادی از طریق گردشگری در مزارع است.
نجفی اظهارداشت: گردشگری کشاورزی به عنوان یکی از شاخه های گردشگری است که ارتباط عمیق و ریشه داری با محیط های روستایی دارد.
وی در ادامه اظهارداشت: گیلان به دلیل برخورداری از اقلیم مناسب، شرایط محیطی مطلوب و موقعیت ویژه جغرافیایی، امکان بهره برداری بهینه از زمین برای فعالیت های متنوع کشاورزی را فراهم آورده است.
استاندار گیلان گفت: به همین منظور و برای تنوع بخشی، پایداری و استمرار فعالیت های اقتصادی یکی از راهکارهای پیشرو، توسعه فعالیت های گردشگری کشاورزی و برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار محیطی در نظر گرفته شد.
گردشگری روستایی باید براساس مبانی صحیح شکل گیرد
وی افزود: گردشگری روستایی در دنیای امروز یکی از بخش های مهم فعالیت های اقتصادی محسوب می شود.
نجفی اظهارداشت: توسعه روستایی راهبردی برای بهبود زندگی اقتصادی و اجتماعی در جامعه طراحی شده است.
وی تصریح کرد: افزایش درآمد روستائیان و خانوارهای روستایی یکی از مهمترین اهداف توریسم روستایی و کشاورزی است.
به هر ترتیب توریسم را می توان یکی از اجزا تشکیل دهنده توسعه برشمرد، توجه به تمامی ابعاد این مقوله نیز ضروری و لازم به نظر می رسد. توریسم روستایی می تواند باعث افزایش میزان درآمد روستائیان شود که این خود یکی از اهداف این نوع توریسم است.
متاسفانه متوسط درآمد سرانه جامعه روستایی در استان بسیار پائین است این در حالی که با ترویج گردشگری روستایی و کشاورزی می توان به افزایش درآمد و رونق اقتصادی در این مناطق امیدوار بود.
فرماندار شهرستان رشت در این ارتباط گفت: گردشگری یک صنعت سبز است و منطبق با اصول زیست محیطی برخلاف بسیاری دیگر از صنایع بر مبنای انرژی های غیرتجدید شونده بنیان گذاشته نشده بلکه براساس پتانسیل‌های بومی هر منطقه شکل گرفته است.
سید عیسی مهدوی افزود: در صورتی که گردشگری روستایی براساس مبانی صحیح شکل بگیرد در حقیقت می‌تواند به عنوان یک صنعت پایدار و مطابق با محیط‌زیست در فضای توسعه‌ای کشور نقش ایفا کند.
وی اظهارداشت: در کنار بخش کشاورزی در روستاها همواره صنایع دستی و بومی به عنوان یکی از مبانی ایجاد شغل نقش ایفا کرده است.
فرماندار رشت گفت: در این سال‌ها متاسفانه با افزایش روند مهاجرت از روستا به شهر، بخش مهمی از صنایع دستی در معرض نابودی قرار گرفته است.
توریسم روستایی می تواند به عنوان منبع جدید درآمدی برای روستائیان باشد
وی افزود: توریسم روستایی می تواند به عنوان منبع جدید درآمدی برای روستائیان باشد و تا اندازهای مشکلات آنان را رفع و یا لااقل تقلیل دهد که این امر مستلزم مدیریت و برنامه ریزی خاصی است.
به هر حال باید اذعان کرد به اینکه نظام روستایی برای بهبود وضعیت کشاورزی به عنوان مهمترین مبنای توسعه روستایی باید مدنظر قرارگیرد امری که از دید هیچ کسی پنهان نیست اما از منظری دیگر راهکارهای مکملی نیز وجود دارند که در جایگاه خود می‌توانند بسیار موثر باشند.
هنگامی که از کاهش جمعیت شهری بویژه در کلانشهرها صحبت می شود مهمترین راهکار برای این مشکل پیشگیری است یعنی باید بتوان از مهاجرت روستائیان به شهرها و از مهاجرت ساکنان شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و کلانشهرها جلوگیری کرد و همه برنامه ریزان می‌دانند که این هدف به سادگی قابل دستیابی نیست.
حال که جامعه روستایی کشور به ویژه گیلان از پتانسیل خوبی برای گردشگری روستایی برخوردار است و با توجه به این شاخه از گردشگری می توان به توسعه پایدار مناطق روستایی کشور کمک کرد و این امری است که نیاز به سیاست گذاری و برنامه‌ریزی دارد.
به گزارش مهر، هویت روستایی، هویتی زیبا و به جهت اجتماعی بسیار ارزشمند است که باید از آن صیانت کرد اما همه باید بدانند و بپذیرند که با ترویج گردشگری روستایی و کشاورزی در عمل می‌توان به صیانت از این میراث ارزشمند کمک کرد.
