متاسفانه بزرگترین کلانشهر شمال کشور امروزه از کمبود سرانه فضای سبز به شدت رنج می برد از اینرو می طلبد مسئولان به این مهم توجهی ویژه داشته باشند.
کمبود سرانه فضای سبز به عنوان یکی از مهمترین مولفه های سلامت روانی زندگی شهری در رشت صدای مردم این شهر زیبایی شمالی را را درآورده است.
کلانشهر رشت با وجود داشتن ظرفیت های قابل توجه در حوزه منابع طبیعی و فضاهای سبز شهری به دلیل بی توجهی و ضعف گسترده در برنامه ریزی و عدم بهره مندی از نظرات و ایده های کارشناسی در اجرای عملی پروژه ها با کمبود سرانه فضای سبز مواجه است.
متاسفانه سرانه پائین فضای سبز چهره دلمرده و خالی از نشاط و سرزندگی را برای شهرها به ارمغان می آورد بنابراین می طلبد مسئولان با برنامه ریزی هدفمند و اختصاص اعتبارات کافی چاره اندیشی اساسی در این زمینه داشته باشند.
سرانه فضای سبز به مقدار سرانه ای گفته می شود که برای هر شهروند ساکن در یک مجموعه شهری به کار می رود و یکی از مهمترین شاخصه های برای سنجش شکوفایی و رونق شهری توجه به گسترش فضای سبز است.
سرانه پائین فضای سبز چهره خالی از نشاط و سرزندگی را برای شهرها به ارمغان می آورد
توسعه مدل های فضای سبز در قالب ها و ساختارهای متنوع از قبیل پارک ها، بوستان ها و غیره از جمله اقداماتی که شهرداری ها می توانند با استفاده از این مدل ها به بهبود وضعیت و سرانه فضای سبز کمک کنند.
با توجه به اهمیت موضوع خبرنگار خبرگزاری مهر به میان شهروندان رفته تا نظر و دیدگاه آنان را در این خصوص جویا شود. یک شهروند رشتی به مهر می گوید: توسعه فضای سبز با توجه به گسترش ساخت و سازها امروز در شهر رشت به شدت احساس می شود.
رسول قاسمی افزود: رونق فضای سبز باید مورد توجه و اهتمام مسئولان شهری باشد چون این مهم نقش مهمی در زندگی ماشینی امروز ایفا می کند.
وی اظهارداشت: فضای سبز برای یک شهر و شهروندان حیاتی و ضروری است و تمام تلاش مسئولان فضای سبز شهرداری رشت باید بر این اساس استوار شود.
این شهروند گفت: با توجه به کمبود فضای سبز در رشت شهرداری و شورای شهر باید برنامه های مهم و اثرگذاری را در راستای گسترش درختکاری و فضای سبز طرح ریزی کنند.
وی ادامه داد: فرهنگ استفاده از فضای سبز نیز در رشت باید احیا شود و این شهر بدون شک به همت همگانی شهروندان و شهرداری به نقطه خوبی از توسعه فضای سبز در آینده نزدیک دست خواهد یافت.
شهروندی دیگری به مهر می گوید: گسترش فضای سبز امروزه جزو نیازهای مهم و اساسی تمامی شهروندان است.
اصغر محبوبی افزود: فضای سبز یکی از زیبایی های شهرها نه تنها در پالایش هوا مفید است بلکه پالایش روحی مردم را نیز رقم می‌زند.
وی اظهارداشت: در زندگی صنعتی امروز وجود فضای سبز دیگر جزو نیازهای اولیه مردم در شهرها محسوب می شود.
این شهروند که خود را دانشجو معرفی کرد، گفت: اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که امروزه وجود این کاربری به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع به حساب می آید.
وی ادامه داد: مهمترین اثرات فضای سبز در شهرها شامل کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی، تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، تلطیف هوا و جذب گرد و غبار است.
اهمیت حفظ فضای سبز کمتر از ایجاد فضای سبز نیست
به هر حال مفهوم شهرها امروزه بدون فضای سبز موثر در اشکال گوناگون دیگر قابل تصور نیست. پیامدهای توسعه شهری و پیچیدگی های معضلات زیست محیطی موجودیت فضای سبز و گسترش این مهم را برای همیشه اجتناب ناپذیر کرده اند.
توجه به فضای سبز به طور عام به عنوان ریه های تنفسی شهرها تعریف اغراق آمیزی از کارکرد این مهم نیست چرا که آلودگی های ناشی از صنایع و تکنولوژی، شهرها را به جهنمی برای ساکنان و شهروندان تبدیل کرده است.
همچنین توسعه بی رویه شهر ها به صورت افقی و عمودی باعث تخریب طبیعت شده است. طبیعت و فضای سبز که که سال ها به عنوان قلب تپنده زیستگاه های بشری ایفای نقش می کرد و بهترین محل و موقعیت ایجاد شهر های نخستین بود با بی توجهی به ساکنان شهر رو به افول و نابودی گذاشته است.
با توجه به این بحران ها که روز به روز شهر ها را تهدید می کند مانند آلودگی های صوتی، آلودگی های هوایی و فشاهای روانی که در نتیجه زندگی در میان ازدحام ساختمان های سنگی، ترافیک های شدید و تردد انواع وسائل حمل و نقل لزوم توجه به فضای سبز بیش از پیش در جامعه احساس می شود.
استاندار گیلان در این باره می گوید: سرانه فضای سبز شهر رشت نسبت به بعضی از شهرهای دیگر کشور پائین است.
محمد علی نجفی افزود: مفهوم شهرها امروزه بدون وجود فضای سبز موثر در اشکال گوناگون قابل مقایسه نیست.
وی اظهارداشت: شهر ها به عنوان کانون های تمرکز فعالیت و زندگی انسان ها برای اینکه بتوانند پایداری خود را تنظیم کنند چاره ای جزء پذیرش ساختار و کارکردی متاثر از سیستم های طبیعی ندارند.
استاندار گیلان گفت: در این میان فضاهای سبز شهری به عنوان جزء ضروری و لایفنک پیکره یگانه شهر ها به شمار می روند که کمبود این مهم می توانند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد.
وی در ادامه به کمبود فضای سبز شهری در رشت اشاره کرد و افزود: با بهره برداری از پارک چمارسرا در آینده نزدیک بخشی از کمبود سرانه فضای سبز ابن شهر جبران خواهد شد.
لزوم تسریع در ساخت پارک ۴۰۰ هکتاری لاکان رشت
نجفی با تاکید بر حمایت استانداری از افزایش پارک ها، بوستان های رشت و فضای سبز مرکز استان اظهارداشت: شهرداری رشت با همکاری معاونت عمرانی نسبت به ساخت پارک ۴۰۰ هکتاری لاکان اقدام خواهد کرد.
وی با بیان اینکه مسئولان وظیفه دارند فضاهای خوب و سالمی را برای مردم فراهم کنند، اذعان داشت: با بهبود بخشی به فضای سبز رشت و زیبا سازی شهرها می توان در جذب گردشگر موفق عمل کرد.
استاندار گیلان تصریح کرد: شرایط را باید برای توسعه گردشگری داخلی و حتی حضور گردشگران خارجی در استان فراهم کرد که بخشی از این مهم مربوط به زیبا سازی شهری است.
وی افزود: پارک چمارسرای رشت در زمینی به مساحت هفت هکتار از دو سال گذشته در حال بهسازی است و با صرف اعتباری افزون بر یک میلیارد تومان تاکنون بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
نجفی یادآورشد: چشمه های طبیعی، امکانات ورزشی، فضای سبز، سرویس بهداشتی، کتابخانه و مرکز فرهنگی از جمله امکانات این پارک است.
بدون شک از راه های مهم دستیابی به توسعه پایدار داشتن رفاه و آسایش در زندگی است که امروزه تلاش همه مسئولان و دست اندرکاران امور هر جامعه تامین رفاه و آسایش مردم است.
آسایش و رفاه زندگی به دو قسمت مادی و معنوی یا روحی تقسیم می شود که آسایش روحی و معنوی مهمتر از بقیه عوامل است. فضاهای سبز شهری از عوامل مهم بیرونی تامین آسایش و رفاه در فضاهای پرازدحام شهری است.
شهردار رشت نیز در این رابطه بر لزوم نقش حساس و تعیین کننده طراحی و برنامه ریزی شهری برای حفظ ارتباط و محیط های شهری با فضای سبز و طبیعت تاکید کرد و گفت: با توجه به آلودگی های روز افزون محیط زیست و نیازهای روحی بشر توسعه فضای سبز یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
محمد ابراهیم خلیلی کارکردهای زیست محیطی را مهمترین اثرات فضای سبز در شهرها دانست و افزود: این مهم با آثار سوء گسترش صنعت و کاربری نادرست تکنولوژی مقابله و باعث افزایش کیفیت زیستی شهرها می شود.
وی اظهارداشت: متاسفانه شهر رشت از نظر تخصیص سرانه فضای سبز فقیر است بنابراین در این زمینه باید تلاش بیشتری انجام شود.
شهردار رشت با بیان اینکه فضاهای سبز شهری دارای بازدهی اجتماعی و اکولوژیکی هستند، گفت: مهمترین اثر فضای سبز در شهرها کارکردهای محیط زیستی یا بازدهی اکولوژیکی که شهر ها را برای زیست مساعد می سازد و با آثار مخرب گسترش صنعت و حمل و نقل مقابله و موجب ارتقای کیفی در زندگی شهروندان می شود.
کلانشهر رشت به توسعه فضای سبز نیاز مبرم دارد
خلیلی در ادامه با اشاره به اینکه کلانشهر رشت به توسعه فضای سبز نیاز دارد در حالیکه همگان این شهر را به عنوان سرسبزترین شهر می شناسند، افزود: بنابراین باید با اختصاص سرانه فضای سبز مطلوب به شهر رشت برای بهسازی و مناسب سازی محیط شهری همت کرد.
در حال حاضر شهرسازی از بعد اهمیت محیط زیست شهری اهمیت بسزایی یافته و به عنوان ضروری ترین عنصر توسعه پایدار مطرح است. افزایش روزافزون جمعیت باعث تخریب منابع طبیعی، محیط زیست و باعث آلودگی هوا شده است و این در حالیکه حفظ محیط زیست در اصل ۵۰ قانون اساسی وظیفه همگان تلقی می شود.
کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی، تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، تلطیف هوا و جذب گرد و غبار از مهمترین مزیت های توسعه فضای سبز است.سایر اثرات فضای سبز در شهرها نسبی هستند ولی مجموعه اثرات فضای سبز حضور آنها را در شهرها اجتناب ناپذیر می کند به طوری که بدون وجود آن ممکن نیست شهرها پایدار بمانند.
فضای سبز باید از نظر کمی و کیفی متناسب با حجم فیزیکی شهر، ساختمان ها با توجه به شرایط خیابان ها و جاده ها و نیاز های جامعه از لحاظ روانی، گذران اوقات فراغت و نیازهای بهداشتی، اکولوژیکی شهر ساخته شود تا بتواند به عنوان فضای سبز فعال، بازدهی زیست محیطی مستمری داشته باشد.
یک کارشناس فضای سبز شهری در این خصوص به مهر می گوید: مهمترین کارکرد های فضاهای سبز در شهر ها شامل کارکرد تفریحی، بهداشتی، ارتباطی، آموزشی، بازی، سرگرمی و غیره است.
محمد علیزاده افزود: پارک ها بهترین محل برای آرامش و رفع خستگی هستند، امروزه کارکرد تفریحی پارک ها و فضای سبز جایگزین بخشی از کارکردهای تفریحی خانواده روابط همسایگی و محلی، بازار و … شده است.
وی اظهارداشت: پارک ها و فضای سبز را می توان در زمره مراکز تامین کننده بهداشت، جان و روان افراد دانست. نقش گسترده فضای سبز در تمرکز اعصاب بر کسی پوشیده است.
کاهش آلودگی مهمترین مزیت توسعه فضای سبز شهری است
این کارشناس فضای سبز می گوید: پارک ها زمینه ساز روابط نانوشته سازمان یافته ای هستند که با توجه به نیاز های اقشار مختلف اجتماعی شکل می گیرد و دوام می یابد.
وی افزود: بازی و سرگرمی در آموزش و پرورش جسم و ذهن کودکان سهم موثری دارد. پارک ها هرچند وسائل بازی اندکی دارند اما زمینه کسب مهارت و خلاقیت را برای کودکان فراهم می سازد.
علیزاده اظهارداشت: به رغم اینکه پارک ها جایگاه گردش و آرامش هستند به دلیل حضور گسترده مردم در این فضا ها، جای مناسب و پررونقی برای عرضه کالاهای مختلف مورد نیاز گردشگران هستند.
وی اذعان داشت: در یک تقسیم بندی کلی می توان آثار اجتماعی ناشی از ایجاد و گسترش فضای سبز شهر را همچون آثار جامعه شناختی، آثار فرهنگی، آثار روانشناختی ( روحی روانی ) و غیره نام برد.
این کارشناس فضای سبز شهری ادامه می دهد: زینت شهرها و مطلوبیت آنها برای زیست مدیون زیبایی آفرینی فضای سبز در اشکال متنوع خود است.
وی تصریح کرد: فضای سبز بخش عمده نازیبایی های شهرها را به عنوان پدیده انسان ساخت در برابر سیستم های طبیعی تا حدی متعادل می سازد.
علیزاده بیان داشت: عملیات زیباسازی فرآیندی که به توسعه کیفی فضای شهر و ارتقای کیفیت زندگی شهری می پردازد تا به شکل گیری شهر سالم، فرهنگی و انسان مدار برسد.
به هر حال بخشی از سلامت و شادی انسان ها در گرو کیفیت فضاهای شهری، تعامل و ارتباطات اجتماعی- روانی ناشی از تاثیرات زیباشناختی است. هر چند فضای سبز در هر مقیاس و از هر نوع به خودی خود چشم نواز است لیکن توجه به اصول طراحی، نقش این کارکرد را دو چندان می کند.
گیاهان یکی از اصلی ترین ارکان فضای سبز هستند که عادات رشدی، فرم بافت، رنگ و اندازه عوامل مهم مورد توجه در انتخاب گیاهان به منظور ایجاد تصویری با زیبایی ماندگار است.
توسعه پایدار و هدفمند فضای سبز از اصلی ترین سیاست های راهبردی مدیریت شهری است
از گیاهان می توان برای هدایت افراد پیاده، تشویق آنها برای گذراندن وقت در فضاهای باز عمومی، افزایش تعاملات اجتماعی، ایجاد سرزندگی و حس خاطره انگیزی در محیط، ایجاد همبستگی در مناظر بی نظم بصری و غیره استفاده کرد.
به هر حال برنامه ریزی برای توسعه زیربنایی، پایدار و هدفمند فضای سبز شهری یکی از اصلی ترین سیاست های راهبردی مدیریت شهری است بنابراین می طلبد مسئولان دست به دست هم داده و برای نجات فضای سبز شهر رشت راهکاری اساسی پیدا کنند. متاسفانه فضای سبز در این شهر قربانی توسعه شده و باغات سر سبز رشت طی سالیان گذشته با بی تدبیری مسئولان، جای خود را به ساخت و ساز ها تجاری، مسکونی و غیره داده است./مهر
