تالاب عینک رشت و آلودگی زیست محیطی آن

صغری شب افروزان –

تالاب عینک، در موقعیت جغرافیایی N371622E493317  و در حاشیه پارک دانشجو در غرب شهرستان رشت واقع است و از نظر مساحت، دومین تالاب بزرگ استان گیلان محسوب می شود. تالاب گستره غربی شرقی دارد و طول آن در حدود ۶/۲ کیلومتر و عرض آن در بیشترین حالت ۲۶۰ متر است. این تالاب به دلیل آن که درعکس های هوایی شبیه عینک است به این نام خوانده می شود. این تالاب از مناطق مهم گردشگری شهر رشت محسوب می شود. محیط آن ۱۲ کیلومتر و منبع آبی آن ۳۰ هکتار است . در مرداب عینک حدود ۲ تن ماهی کپور و ماهی آزاد پرورشی وجود دارد. شرایط تالاب عینک نسبت به تالاب های دیگر استان گیلان ویژه است از آن لحاظ که این تالاب در داخل شهر قرار گرفته و از طرفی در این سالها شاهد افزایش بی سابقه جمعیت در شهر رشت بوده ایم که این حجم انبوه جمعیت، موجب شده تا به نسبت تالاب های دیگر، این تالاب با مشکلات عدیده تری دست و پنجه نرم کند که از آن جمله می توان به ساخت و سازهای بیشمار در حریم تالاب، ورود فاضلاب های شهری و صنعتی به داخل تالاب ،و تولید زباله توسط شهرنشینان اشاره کرد تا جایی که بخش هایی از تالاب را لوازم منزل و املاح و مصالحی اشغال کرده که به دلیل تخریب خانه های مسکونی به داخل تالاب رها شده و اینها دلایل خشک شدن بخش هایی از تالاب است.

به علاوه همه این عوامل باعث مرگ و میر گسترده ی ماهیان در این تالاب شده که دلیل آن انفجار جمعیتی، سرخس آزولا، در پهنه این تالاب می باشد. در این سالها به خصوص در تالاب های استان گیلان و مازندران گسترش روز افزون این سرخس به پهنه های آبی مشاهده شده. این سرخس سازگار و سریع الرشد با آشغال و لایه سطحی آب مانع از ورود اکسیژن و نور خورشید به لایه های زیرین می شود و رفته رفته با مرگ آبزیان و فیتوپلانکتون ها و موجودات داخل آب، باعث مرگ اکوسیستم آبی نیز می شود.

یکی از تهدید های جدی در تالاب عینک سنبل آبی است که دکتر کریم ثابت رفتار عضو گروه آب پژوهشی آمایش سرزمین گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد این گیاه «سنبل آبی» است، گفت:این گیاه غیربومی است و می‌تواند همچون آزولا محیط زیست تالاب عینک را به مخاطره بیاندازد. وی افزود: این گیاه که رشد انفجاری دارد، تمامی سطح را می‌پوشاند و جلوی تابش نور خورشید به آب تالاب را می‌گیرد تحقق این امر مانع رسیدن نور خورشید به آبزیان کف تالاب می‌شود.

محیط زیست و مشکلات آن در جهان : رشد غیر طبیعی گونه ای گیاهی در تالاب عینک

به گزارش سبزپرس از رشت، از حدود یک سال قبل رشد این گونه گیاهی در تالاب عینک مشاهده شده و از آن زمان تا کنون، سطح وسیعی از این تالاب توسط این گیاه پوشیده شده است.این گیاه را «سنبل آبی» معرفی کرده اند و برخی دیگر نیز آن را «قاشق واش» یا «بارهنگ آبی» با نام علمی (Alisma Plantago Aguatica) می دانند. با این حال پیگیری های سبزپرس منجر به دریافت اطلاعات دقیقی از این گونه ،و علت شکوفایی آن شد. این گیاه از زیر گونه غیر ایرانی بارهنگ آبی است و به شکل گونه مهاجم در این تالاب به چشم می خورد اما برخی دیگر گفته اند این گیاه بومی بوده و علت شکوفایی آن نیز غنی شدن آب تالاب عینک از مواد مغذی و آلی بر اثر ورود فاضلاب های خانگی و صنعتی و کشاورزی دارد. در هر صورت این فرضیه ها نیازمند بررسی علمی هستند. این گیاه، بوته ای به ارتفاع ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر است که به صورت بسیار متراکم ، داخل آب رشد می کند. تراکم رشد آن به نحوی است که عبور قایق را غیر ممکن می کند و از طرف دیگر مسیر آبراهه ها را مسدود می سازد. از طرف دیگر تمامی سطح آب توسط برگ های این گیاه پوشیده شده و جلوی تابش نور خورشید به آب تالاب گرفته می شود.

تالاب عینک برای صنعت گردشگری در شهر رشت

تالاب عینک به مفهوم یک اکوسیستم و تنها تالاب طبیعی قابل استفاده برای صنعت گردشگری در شهر رشت است، از این رو بهره گیری مناسب از این تالاب امروزه بیشتر از هر زمان دیگری باید مورد توجه مسولان شهری قرار بگیرد.

این تالاب و اطراف آن در ۳۰ سال گذشته در طرح ملی گردشگری قرار گرفت، هدف از این طرح خروج ساکنان اطراف استخر،راه اندازی صنعت گردشگری بوده و طرح هایی برای گردشگری ایجاد کنند. اما متاسفانه نه تنها به گردشگری تبدیل نشد بلکه آسیب های جدی در اثر الودگی به محیط زیست وارد کرده است.

احیای تالاب طبیعی عینک رشت

از ویژگی های مهم این تالاب؛ دسترسی آسان تمام اقشار جامعه و نزدیکی به مرکز شهر رشت، عبور راه اصلی سراسری کشور از کنار این تالاب به عبارت دیگر مردم شهر رشت و حومه درکمترین زمان ممکن می توانند از تالاب عینک و زیبایی ان لذت ببرند.

بنابراین ایجاد مکان های مناسب تفریحی و توسعه فضای سبز و ایجاد یک صنعت گردشگری تفریحی برای مردم ایجاد کرده لذا از نظر اقتصادی برای مردم رشت این تالاب بسیار مقرون به صرفه میباشد، زیرا با ایجاد گردشگری دراین منطقه از نظر اقتصادی دگرگون خواهد شد. یعنی با ورود هرگردشگر حداقل ۱۰ تا ۱۵ شغل ایجاد می شود. ایجاد شغل موجب کاهش بیکاری و بالا رفتن سطح درآمد و بالا رفتن سطح رفاه اجتماعی و همچنین امنیت روحی و روانی و کاهش ناهنجاری های اجتماعی خواهد شد.

منبع:

خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)Iran students.News agency

کویرها و بیابان های ایران – درگاه کویر Eynak wetland