در گیلان، شاهد انرژی و تلاش گسترده‌ای در حوزه فرهنگی هستیم؛ مراسم و رویدادهای فراوان، تیم‌های پرتلاش و سرمایه انسانی فعال در همه جا حضور دارند. اما همین تراکم فعالیت‌ها، وقتی بدون مسیر و هدف مشخص پیش می‌روند، به جای “توسعه فرهنگی” به “ترافیک فرهنگی” تبدیل می‌شود.
چرا فرهنگ با وجود این همه سرمایه انسانی و منابع، هنوز نتوانسته نقش زیرساختی در توسعه استان ایفا کند؟
خبری از چرخه یادگیری، اثرگذاری اجتماعی و توسعه واقعی نیست. انبوهی از برنامه‌ها، جشنواره‌ها و همایش‌ها که اغلب چیزی جز عبور موقت صداها و تصاویر نیستند.
مسئله، کم‌کاری نیست. مسئله فقدان تفکر مدیریتی در حوزه فرهنگ است. گویی ما درگیر حرکت شده‌ایم، بی‌آنکه مقصدی داشته باشیم.
توسعه فرهنگی یعنی ساختن ظرفیت فکری جامعه برای تصمیم‌های بهتر، رفتارهای آگاهانه‌تر و زیستن مسئولانه‌تر. توسعه فرهنگی تنها با “تولید رویداد” اتفاق نمی‌افتد.
همان‌طور که ترافیک شهری به مدیریت هوشمند نیاز دارد، ترافیک فرهنگی هم باید با سیاستگذاری دقیق هدایت شود. بدون نقشه و هدف، حتی بهترین فعالیت‌ها در مسیر هم قرار نمی‌گیرند و هیچ تحول پایداری شکل نمی‌گیرد.
کار فرهنگی و رویدادهای هنری زمانی به توسعه فرهنگی بدل می‌شوند که “پیوست فکری” داشته باشند؛ یعنی با شناخت دقیق مخاطب، نگرش‌ها و رفتارها را تغییر دهند، نه فقط فضا را پر کنند.
ساختار مدیریتی استان هنوز فرهنگ را به عنوان زیرساخت توسعه نپذیرفته است؛
زمان آن رسیده که سیاست‌گذاران فرهنگی استان از نقش‌های نمایشی فاصله بگیرند و فرهنگ را به عنوان زیرساختی برای آینده ببینند؛ جایی که اندیشه، اقتصاد و هویت به هم می‌رسند. سیاست‌گذاران باید فعالیت‌های فرهنگی را نه به چشم برنامه‌های اجرایی، بلکه به عنوان سرمایه‌های استراتژیک ببینند.
در سطح جامعه نیز، این ترافیک فرهنگی خودش را در رفتارهای ناپایدار نشان می‌دهد؛ اگر با دقت نگاه کنیم، موج‌های کوتاه‌مدت، هیجان‌های زودگذر و نبود انسجام فکری میان نسل‌ها را می‌بینیم
تا زمانیکه مسیر روشن نباشد، مردم از فعالیت‌های فرهنگی لذت می‌برند اما آن را در زندگی‌شان به تغییر تبدیل نمی‌کنند.
راهکارها واضح‌اند:
تعریف شاخص‌های شفاف اثرگذاری، ایجاد پل میان پروژه‌های فرهنگی و فرصت‌های اقتصادی، و تقویت زیرساخت‌های دیجیتال و شبکه‌ای برای رصد و بهره‌برداری از استعدادها و آثار فرهنگی.
و اما به نظر من، این سوال برای مدیران و تصمیم‌گیران حیاتی است: آیا می‌خواهیم صرفا دیده شویم یا می‌خواهیم واقعا اثر بگذاریم؟
تنها با مدیریت هوشمند و نگاه آینده‌نگر است که می‌توان این سرمایه خام و قدرتمند را به موتور واقعی توسعه تبدیل کرد و ترافیک فرهنگی را پشت سر گذاشت.
فاطمه صدرا | طراح محتوای استراتژیک
