بازار عرضه کالا همواره در طول سال، باتوجه به افزایش تقاضا و ذائقه مشتریان تغییر و تحولات بسیاری را پشت سرمی گذارد. البته این تغییرات در ماه های پایانی سال مشهودتر است. کالاهایی که با رنگ و لعاب جدید و در طرح های مختلف عرضه می شود و کمتر، ردپایی از فرهنگ و هنر ایرانی – اسلامی در آنها دیده می شود. در این میان “پوشاک ” بیش از دیگر کالاها هر روز بیشتر در منجلاب مُدگرایی فرو می رود، منجلابی که بیش از همه هویت جوانان ایرانی را نشانه گرفته است. آرام حمیدی دختر ۲۸ ساله رشتی می گوید: ۲ هفته پیش برای خرید لباس عید به تهران رفتم و مانتوی ۵۵۰ هزار تومانی خریدم اما پشیمان شده ام چون مُدلِِ ِجدیدتر آن را چند روز پیش پُشت ویترین یکی از مغازه های محله گلسار دیدم.البته قصد دارم این یکی را هم بخرم .
غزل خُدایی نوجوان ۱۴ ساله که لباس کوتاه پُفی با آستین کوتاه و یک ساپورت بسیار تنگ پوشیده از کم بودن تنوع لباس در بازار گلایه کرده و گفت: طرح لباس هایی را که درماهواره تبلیغ می شود به خیاط می دهم تا لباس های مُد روز را زودتر از دیگران بپوشم.
رضا رحمانی جوان ۳۰ ساله هم که بیشتر لباس هایش را از مراکز خرید بالای شهر تهیه می کند می گوید:هرماه یک تا ۲ شلوار ِبرَند ترک می خرم تا از دوستانم عقب نمانم. وی که دانشجوی رشته پزشکی است معتقد است هم سو بودن با مد روز موقعیت اجتماعی افراد را بهبود می بخشد.
فریبا هوشیار زن۳۵ساله ساکن بندرانزلی هم که فروشنده لباس است می گوید: بیشتر لباس های مغازه اش وارداتی است و برای جذب بیشتر مشتری سعی می کند لباس های مُد غربی را بطورمرتب در ویترین مغازه اش بچیند.
ایرج شاکری نیا استاد روانشناسی در گفتگو باخبرنگار واحد مرکزی خبر بابیان اینکه مُد و مُدگرایی شیوه ای است که فرد در جنبه های مختلف زندگی اجتماعی،ازجمله شکل، نوع پوشش، معاشرت، خانه، دکوراسیون وحتی برخی رفتارها،واکنش ها وحرف زدن از آن پیروی می کند گفت:متاسفانه مُد درجامعه ما هنجار ناپایدار است که بیشتر برای تمایز یافتن و حس برتری داشتن در بین افراد جامعه نمود یافته است
وی بااشاره به اینکه مد و مدگرایی بیشتر درپوشش افراد خودنمایی می کند گفت: متاسفانه نوع وکیفیت پوشش بیشتر افراد جامعه به جای پیروی از ارزشها و فرهنگ ایرانی-اسلامی، از فرهنگ و پوشش خارجی تاثیر پذیرفته است امری که به تدریج، سبب تزلزل شخصیت وتخریب فرهنگ وهویت ایرانی بوِیژه در بین جوانان می شودچرا که هویت و شخصیت فرد در دوران جوانی شکل گرفته و استقرار می یابد
معاون فرهنگی دانشگاه گیلان بابیان اینکه بیشتر قشر جوان جامعه درگیر مد و مدگرایی بوده و بخش اعظمی از وقت، انرژی و قوای فکری خود را به این مقوله معطوف کرده اند گفت:متاسفانه در فضای دانشگاهی هم دانشجویان بیشتر درگیر مدگرایی بوده و از پرورش توانمندی ها و فرصت های علمی غفلت می کنند .
ایرج شاکری نیا تنوع طلبی وتمایل به نوگرایی، استقلال طلبی، همراهی با همسالان و گروه های شاخص، رقابت، زیبایی دوستی و در مواقعی هم درک نکردن هویت اجتماعی افراد بویژه جوانان را از مهم ترین دلایلی برشمرد که سبب گسترش مد و مدگرایی درجامعه می شود.
وی اسراف ومصرف گرایی، ایجاد فاصله طبقاتی، حس پوچی وبیهودگی، احساس خود کم بینی و آشفتگی ذهنی را از مهم ترین پیامدهای فردی و اجتماعی پدیده مد و مدگرایی در جامعه عنوان کرد .
این استاد دانشگاه با تاکید براینکه ازطریق فرهنگ سازی وارائه نمونه های متناسب با فرهنگ بومی- دینی می توان با این پدیده ناهنجار اجتماعی مقابله کرد می گوید:دراین میان فرهنگ سازی باید از خانواده آغاز و در نهادهای دیگر اجتماعی ادامه یابد البته رسانه به عنوان مهم ترین ظرفیت اشاعه مد و الگوهای ایرانی اسلامی نقش تاثیر گذاری در این باره دارند .
شاکری نیا دو مقوله تبلیغات و ارائه مدلهای متنوع را رمز پیشی گرفتن و جولان دادن مدهای خارجی در بازار پوشاک ایران دانست وگفت: وجود لباسهای بومی اقوام مختلف ایرانی ظرفیت مناسبی برای تولید وارائه طرحهای مختلف لباس محسوب می شود که متاسفانه تاکنون آنگونه که باید از این ظرفیت استفاده نشده است.
وی با بیان اینکه دست اندرکاران صنعت نساجی و پوشاک کشور می توانند با ارائه الگوهای متنوع براساس فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی و تبلیغات در سطح وسیع، با پدیده مدگرایی مقابله کنند گفت: برگزاری همایش ها وجشنواره های مد و پوشش ایرانی- اسلامی، سامان دهی مد و لباس با هدایت بازار تولید، عرضه پوشاک مطابق الگوهای داخلی و فرهنگ وهویت ایرانی، اعطای تسهیلات و اعمال سیاست های تشویقی برای فعالان عرصه تولید پوشش اسلامی از دیگر راهکارهای مقابله با پدیده مدگرایی است.
اما معاون فرهنگی تبلیغات اسلامی گیلان هم در گفتگو باخبرنگار واحد مرکزی خبربا اشاره به اینکه در آیات و روایات اسلامی همواره درخصوص رعایت حجاب و استفاده از پوشش مناسب تاکید شده است گفت:برای مثال در آیات ۲۷،۲۸ و۳۰ سوره مبارکه نور به ۲ بعد فردی و اجتماعی حجاب و پوشش مناسب اشاره شده که درابتدا برای خود انسان و درخلال روابط اجتماعی برای جامعه پاکی، عفاف و سلامت را به ارمغان می آورد.
حجت الاسلام سید حسین گلمیرزاده با بیان اینکه استفاده از پوشش مناسب از منظر دین مهم ترین عامل مصونیت از آسیب‌های اجتماعی وحصار محکمی است که راه ورود فساد وهرزگی‌ها را می بندد گفت: متاسفانه با گسترش مدهای غربی و گرایش زنان ومردان بویژه جوانان به این نوع پوشش، بی بندو باری وفساد گسترش یافته و ارزش ها و باورهای مذهبی به تدریج رنگ خواهد باخت .
اما اقدامات انجام شده درخصوص ارائه الگو و طراحی لباس براساس زندگی اسلامی- ایرانی در گیلان مدیرکل امور بانوان وخانواده استانداری گیلان درگفتگو با خبرنگار واحد مرکزی خبربا بیان اینکه از چهار سال پیش تاکنون حدود ۲۰۰ همایش عفاف و حجاب در گیلان برگزار شده است گفت: سالانه بطورمیانگین ۹۰۰ کارگاه آموزشی هم در فرمانداری ها و برای کارکنان ۵۴ دستگاه اداری استان برگزار می شود .
طیبه بزرگی با بیان اینکه تلاش می کنیم برنامه هایمان در ارائه الگوهای ایرانی-اسلامی، به روز و متناسب با سلیقه همه قشرها باشد گفت : بر این اساس در این مدت چند مسابقه طراحی لباس با حضور قشرهای مختلف از پیش دبستانی تا سالمندان برگزار کردیم که از بین ۱۰۰ طرح ارسالی، ۲۰ طرح برای تولید انبوه انتخاب شد .
وی با اشاره به اینکه درکارگروه اشتغال طرح ایجاد ۳مرکز فروش بزرگ لباسهای ایرانی- اسلامی در گیلان از ۲ سال پیش مصوب شد گفت: متاسفانه به علت کمبود اعتبارات این ۳ مرکز به یک مرکز کاهش یافته و اجرای همین یک طرح هم به به کندی پیش می رود .
مدیرکل امور بانوان وخانواده استانداری گیلان با بیان اینکه اجرای این طرح مستلزم اختصاص اعتبارات ویژه است افزود: بارها درجلسات مختلف کمبود اعتبارات برای فرهنگ سازی و ارائه الگوهای پوشش متناسب با فرهنگ ایرانی-اسلامی را گوش زد کرده ایم اما ترتیب اثری داده نشده است .
رییس اتحادیه تولیدکنندگان پوشاک شهرستان رشت وسرمایه گذار بخش خصوصی که قراراست مرکزفروش پوشش اسلامی را در رشت دایر کند در گفتگو با خبرنگار ما با ابراز گلایه ازعدم هماهنگی و همکاری مسئولان با وی گفت: به علت بروکراسی اداری دریافت مجوز حدود ۱۸ ماه طول کشید .
جمشید افلاکی با اشاره به اینکه قراربود اعتبارات این طرح ازمحل صندوق توسعه ملی تامین شود گفت:مسئولان این صندوق علت مخالفت خود با ارائه تسهیلات را استفاده از چرخ های خیاطی و ماشین آلات وارداتی در فاکتور دستگاه های مورد نیازعنوان کردند،این درحالی است که فقط یک چرخ خیاطی تولید داخل درکشورمان وجود دارد که برای تولید انبوه و صنعتی مناسب نیست .
نگاهی به پدیده مد ومدگرایی در جامعه نشان می دهد که این امر روابط اجتماعی وهویت ملی و اسلامی مان راهدف گرفته است. اگر چه مسئولان امر، چند سالی است با برگزاری برنامه هایی در قالب همایش ها و نمایشگاه های عفاف و حجاب سعی کردند تا حدودی از گسترش این پدیده نا بهنجار جلوگیری شود اما آنچه مسلم است اینکه بازار پوشاک ایرانی، هنوز دچار نابسامانی و محلی برای جولان پوشش وفرهنگ دیگر کشورهاست. البته فرهنگ سازی و جایگزین کردن نمونه های داخلی و بومی، به جای پوشش غربی، مستلزم همکاری تمام نهادها و سازمان و حتی اتحادیه های تولید پوشاک است.
