در کشورمان به شهرهایی که دست کم یک میلیون نفر جمعیت داشته و مرکز فعالیت های اقتصادی – سیاسی هر استان باشد،کلانشهر گفته می شود. تعریف کلانشهر توسط دولت نهم اصلاح و براساس آن شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر جمعیت نیز کلان شهر محسوب می شوند.
شهر رشت هم باحدود ۶۴۰ هزار نفر جمعیت در ردیف این دست ازکلانشهرها قرار گرفته است. براساس اعلام شورای اسلامی رشت، موضوع کلانشهر شدن این شهر در دور دوم سفرهای استانی دولت نهم به گیلان، مطرح و درسال ۸۸ هم با تائید رئیس جمهور و تصویب شورای عالی شهر‌سازی و معماری، شهر باران، به عنوان نهمین کلانشهر کشور، انتخاب شد اما براساس مصوبه شورای عالی معماری وشهرسازی اگرچه شهرهای با بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت، به صورت قانونی و رسمی کلانشهر هستند، اما نمی توانند از مزایای اعتباری و مالی کلانشهرها بهره ببرند. آنگونه که پیداست شهر باران حدود ۵ سال است که فقط نام کلانشهر را یدک می کشد.
بررسی ها نشان می دهد به حدنصاب نرسیدن جمعیت و ارائه نشدن یک طرح جامع شهری از سوی مسئولان شهری رشت، ۲ مانع اساسی بهره گیری شهر باران از مزایای کلانشهری است.
رئیس شورای اسلامی کلانشهر رشت در گفتگو با خبرنگار واحد مرکزی می گوید: براساس سرشماری عمومی سال ۹۰ شهر رشت حدود ۶۴۰ هزار نفر جمعیت دارد که ۴۰۰هزار نفر کمتر از حد نصاب جمعیت کلانشهرها برای دریافت اعتبارات این بخش است.
دکتر رضا جمشیدی چناری بابیان اینکه، چنانچه یک طرح کلان شهری به دولت و مجلس ارائه و تصویب شود، رشت از اعتبارات بخش کلانشهرها بهره مند خواهد شد گفت: بر این اساس مقرر شد، طرح جامع حمل و نقل و ترافیک شهری رشت، که مطالعات آن از سال ۸۶ آغاز شده بود، به عنوان یک طرح جامع به شورای عالی حمل و نقل ترافیک، ارائه شود تا پس از تصویب، رشت هم سهمی از اعتبارات کلانشهرها داشته باشد.
وی افزود: به رغم اینکه اجرای این طرح یک سال قبل از کلانشهر شدن رشت، آغاز شده بود اما به علت نبود نظارت کافی، روند اجرای آن طولانی شده و با گذشت حدود ۷ سال هنوز راه به جایی نبرده است .
رئیس شورای اسلامی کلانشهررشت با گلایه از نبود نظارت کافی برعملکرد مجریان طرح مطالعاتی حمل و نقل و ترافیک شهری رشت گفت: این طرح مطالعاتی با محوریت” قطار شهری” پس از ۴ سال به شورای عالی حمل و نقل و ترافیک ارائه شد اما سال گذشته درجلسه دفاع از طرح، با مخالفت این شورا روبرو شد.
رئیس شورای اسلامی کلانشهر رشت با بیان اینکه طرح جامع حمل و نقل و ترافیک شهری رشت از سوی شورای عالی حمل و نقل و ترافیکبرایبازنگری و بررسی بیشترجهت تکمیل و رفع ایرادات، به مجری آن عودت داده شد گفت: اگرچهشورای اسلامی رشت به شدت پیگیر تکمیل و رفع ایراداتاین طرحاست اما برای آنکه رشت زودتر در ردیف کلانشهرهای دارای منابع مالی قرار گیرد، درصدد ارائه طرح مطالعاتی ساماندهی رودخانه های گوهررود و زرجوب رشت، که بازه زمانی کمتری نسبت به دیگر طرح های مطالعاتی طلب می کند، هستیم.
دکتر رضا جمشیدی چناری بابیان اینکه قول مساعدت برای اجرای طرح ساماندهی رودخانه های رشت را از معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور و همچنین معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست گرفته ایم گفت : این طرح در معاونت فنی وعمرانی شهرداری رشت به مناقصه گذاشته شده که تاکنون بیش از ۲۰ شرکت مشاور مطالعاتی در آن نام نویسی کرده اند.
وی بابیان اینکه نتیجه مناقصه طراحی و مشاوره طرح مطالعاتی ساماندهی رودخانه های رشت در پایان همین ماه مشخص می شود گفت: برای جذب زودتر اعتبارات کلانشهری و سرعت گرفتن اجرای این طرح مطالعاتی جدید، اجرای آن در قالب ۵ فاز از اردیبهشت امسال آغاز و تا پایان سال ۹۴ هم تکمیل خواهد شد .
رئیس شورای اسلامی کلانشهررشت افزود:فازاول طرح مطالعاتی ساماندهی رودخانه های رشت، تا پایان امسال به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه خواهد شد.
اما درحالی که رییس شورای اسلامی شهر رشت روند اجرای طرحمطالعاتی قطار شهری را کـُـند ارزیابی می کند، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری رشت مدت زمان اجرای آن را روال معمول طرح های مطالعاتی می داند ومی گوید: طرح های مطالعاتی مدیریت شهری به علت جامع بودن و جمع آوری آمار و اطلاعات وسیع، بطور معمول تا حدود ۳سال هم طول می کشد.
شاهرخ طلیسگر با بیان اینکه این طرح مطالعاتی۴سال طول کشید گفت: طرح قطار شهری را ۲ سال پیش به شورای عالی ترافیک ارسال کردیم که بررسی آن تا ماه های پایانی پارسال طول کشید.
وی بابیان اینکه تاکنون برای اجرای طرح مطالعاتی قطار شهری ۲۵۰ میلیون تومان هزینه شده، می گوید: اگر چه شورای عالی ترافیک طرح قطار شهری را که برای افق۱۴۱۰ تدوین شده، رد نکرده اما آن را کامل ندانسته و ایراداتی همچون به روز نبودن آمار وسایل نقلیه موتوری و نیز تمرکز مجریان طرح بر قطار شهری و بی توجهی به دیگر امکانات حمل و نقل و ترافیک از جمله ترانوا (قطار برقی) و خط های ویژه اتوبوس اعلام کرده که باید این ایرادات رفع و طرح تکمیلی به این شورا ارسال شود .
وی درخصوص به روز نبودن آمارها هم می گوید: از آنجا که طرح مطالعاتی حمل و نقل شهری (قطار شهری) ازسال ۸۶ آغازشده طبیعی است که آمار آن پس از گذشت حدود۷سال، نیاز به بازنگری داشته باشد
معاون حمل ونقل و ترافیک شهرداری رشت در پاسخ به این سوال خبرنگار ما که چرا در این طرح فقط قطار شهری مدنظر قرار گرفته گفت: ایجاد خط ویژه اتوبوس و ترانوا در رشت که سیمای شهر دایره ای و معابر آن کم عرض است اقتصادی نبوده و آزاد سازی معابر و خرید زمین های اطراف هزینه بردار است طلیسگر افزود: بر این اساس مجری طرح مطالعاتی حمل ونقل شهری رشت، برای پایین آوردن هزینه های جانبی، فقط به قطار شهری به عنوان الگوی برتر توجه داشته و ازدیگر بخش ها و امکانات حمل و نقل در طرح مذکور چشم پوشی کرده است.
اما خبرنگارما برای بررسی پیگیری مجلسی ها برای کلانشهرشدن رشت به سراغ غلامعلی جعفرزاده، یکی از نمایندگان رشت درمجلس شورای اسلامی رفت این عضوکمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی هم در گفتگو با خبرنگار ما به حد نصاب نرسیدن جمعیت رشت و ارائه نکردن طرح جامع شهری از سوی مسئولان شهری را ازموانع اصلی اختصاص اعتبارات کلانشهر به رشت می داند و می گوید : علاوه بر این دو امر، ساختار مدیریت شهری رشت هم، نسبت به مدیریت شهری کلانشهر ها، کوچک تر است.
این نماینده مجلس می گوید :چنانچه ساختار مدیریت شهری توسعه یابد ، با افزایش حقوق سازمانی و تعداد نیروها وظایف تقسیم شده و بالطبع طرح های کلانِ ِشهری سرعت بیشتری گرفته و خدمات رسانی به مردم توسعه و بهبود خواهد یافت.
جعفرزاده با اشاره به پیگیری های نمایندگان مجلس برای بهره مندی رشت از مزایای کلانشهر ها گفت: اگرچه مصوبه کلانشهر شدن رشت در دولت های قبلی به تصویب رسیده اما دولت فعلی موظف است آن را اجرایی کند، براین اساس بارها طی مکاتباتی با وزرات کشور، خواستار اجرایی شدن مصوبات دولت های قبلی ازجمله کلانشهر شدن رشت و اختصاص بودجه و اعتبارات کلانشهرها به این شهر شده ایم و تارسیدن به نتیجه این پیگیریها ادامه خواهد داشت.
وی بر لزوم پیگیری مسئولان شهری برای ارائه طرح های جامع ِشهری تاکید کرد وگفت:از آنجا که ۸۷ درصد کل بودجه کشور به وزارتخانه ها اختصاص می یابد ،مدیریت شهری رشت با ارائه طرح هایی به این وزارتخانه ها می تواند سهم عمده ای از بودجه این وزارتخانه ها را جذب کند.
جعفرزاده با اشاره به تعهد قانونی دولت در رفع مشکلات کلان شهرها گفت: با اختصاص و جذب اعتبارات کلانشهرها، مشکلات مالی بسیاری از طرح های جامع شهری شهر باران، برطرف شده و توسعه حوزه های مختلف شهری را درپی خواهد داشت.
به نظرمی رسد در حال حاضر کوتاه ترین راه برای تحقق اعتبارات کلان شهری رشت که هنوز تا رسیدن به حد نصاب جمعیتی فاصله دارد، ارائه طرح های جامع شهری است. بی شک بازنگری در طرح های جامع ارائه شده که مطلاعات آن با اما و اگرهایی روبروست، در کنار رایزنی نمایندگان مجلس می تواند مسیر گریز شهر باران از بن بست اعتبارات کلانشهری را هموار کند.
