فضای سیاسی گیلان از چندین طیف تشکیل می‌شود. گیلان به طور سنتی مامن چپ‌ها و سوسیالیست‌های ایران بوده است. افرادی که دیگر اکنون در بازی سیاست حضور ندارند. ملی‌ها نیز پایگاه خودشان را دارند. مخصوصا در شهرهایی چون فومن و لاهیجان. اما فضای سیاسی امروز گیلان شاهد حضور سه طیف سیاسی دیگر است؛ اصلاح طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان. سه طیفی که بعضا فعالیت‌هایی جدا از هم دارند و بعضا با همدیگر دور یک میز می نشینند. نهادهایی هم برای همکاری‌های موضوعی تشکیل شده است.
مجمع توسعه گیلان
ریاست مجمع توسعه گیلان را حجت‌الاسلام مصطفی حائری فومنی، دستیار ویژه وزیر امور خارجه در امور نظارتی، برعهده دارد. ترکیبش متشکل از نمایندگان ادوار گیلان در مجلس، مدیران رده بالای کشور و بعضی از شخصیت‌های علمی و سیاسی گیلانی است. کاملا متکثر است و شاید به همین دلیل جهت‌گیری سیاسی چندانی ندارد از هاشم نیا، استاندار سابق اصولگرا گرفته وعاشوری نماینده اصولگرای فومن تا الیاس حضرتی و عبدالرضا بی‌آزار اصلاح‌طلب و احمد دنیامالی که حامی قالیباف است در آن حضور دارند و یکی از کارهای عمومی‌اش در یک سال گذشته، برگزاری همایش بازشناسی نهضت جنگل در دانشگاه گیلان بود که با استقبال بسیار خوبی هم مواجه شد.
بنیاد اندیشه و توسعه گیلان
ریاست این بنیاد برعهده هرمز ربانی است. اصولگرای اصلاح طلبی که در سال ۸۸ رییس ستاد مردمی موسوی در گیلان بود. از آنجا به اصولگرا-اصلاح‌طلب مشهور است که همواره چهره‌ای مستقل از این دو جریان داشته و در عین حال هم با بخشی از اصولگرایان ارتباط دارد و هم با بخشی از اصلاح طلبان نشست و برخاست. جزو جناح اعتدالیون هم قرار نمی‌گیرد به این جهت که هیچ‌گاه به سمت شخصیت‌های سیاسی این جناح معطوف نبوده است. قهرمانی، استاندار سابق گیلان که با رحیم مشایی رابطه‌ای دوستانه دارد و در سفر اخیر احمدی‌نژاد به گیلان هم به دیدارش رفته بود، ربانی را در این مجمع یاری می‌رساند. تعدادی از مدیران کل سابق گیلان هم در این مجمع عضو هستند اما بار اصلی این مجمع بر دوش دکتر ژاله حساس‌خواه است. استاد دانشگاه و فعال اصلاح طلب که بیش از این‌که شخصیتی سیاسی باشد، چهره‌ای علمی دارد.
شورای تدبیر و امید
وقتی محمدباقر نوبخت، معاون رییس‌جمهور شد و تصمیم گرفت شورایی تحت نام تدبیر و امید را در تمام استان‌ها راه‌اندازی کند تا نقش مشاوره و یاری‌رسان مقامات اجرایی استان را برعهده بگیرد، طبیعی بود که گیلان به واسطه این‌که زادگاه نوبخت است، جزو اولین استان‌هایی باشد که این شورا را تشکیل دهد. شورای تدبیر و امید در گیلان تشکیل شد و عبدالغفار شجاع، نماینده سابق انزلی و از نزدیکان محمدباقر نوبخت ریاستش را برعهده گرفت. شجاع همواره چهره‌ای اعتدالی داشت و در انتخابات مجلس مورد حمایت اصلاح‌طلبان هم قرار گرفته بود. او رییس ستاد روحانی در گیلان بود و طبیعی بود که رییس شورای تدبیر و امید هم بشود. اما این شورا فقط مختص به فعالان اعتدال‌گرا نبود که اتفاقا اصلاح‌طلبان دست بالا را در آن گرفتند. حضور احمد حسینی، معاون سیاسی امنیتی استانداری در زمان اصلاحات، احمد رمضانپور نماینده اسبق مردم رشت در مجلس، کاظم احمدیان دبیر حزب اعتماد ملی در گیلان و سروش اکبرزاده، رییس شورای شهر اول و دوم از اصلاح‌طلبان بنام عضو این شورا هستند که البته ظاهرا به دلیل اختلافاتی که در نشست‌های این شورا وجود داشت و همچنین پیوستن افراد جدید، رمضانپور و اکبرزاده از عضویت در این شورا استعفا داده‌اند. در کنار اینان هم ربانی حضور دارد و البته کیوان محمدی، دبیر حزب اعتدال و توسعه گیلان که بسیاری او را به تک‌روی و نپذیرفتن نظر جمعی متهم می‌کنند.
شورای مشورتی اصلاح طلبان
وقتی سیدمحمد خاتمی در سال ۹۲ شورای مشورتی تشکیل داد و نتیجه‌اش هم مطلوب شد، مقرر شد که استان‌های دیگر هم یک شورای مشورتی داشته باشند. در گیلان هم چند نفر نزدیک به خاتمی عهده‌دار ارتباط گیلان با مرکز شدند. علی صوفی، وزیر تعاون دولت خاتمی، الیاس حضرتی نماینده رشتی مردم تهران در مجلس ششم و مدیرمسوول روزنامه اعتماد و فیاض زاهد استاد تاریخ دانشگاه اهل گیلان، رضا صالح نماینده مردم آستانه در مجلس ششم. سه نفر هم در گیلان جلسات مداومی را برگزار می کردند. محسن باقری، رییس جبهه مشارکت گیلان، احمد حسینی و احمد رمضانپور فعال‌ترین چهره این شورا در ماه‌های اخیر. این سه نفر از سال ۸۸ به این طرف هر ماه نشست‌هایی را با حضور ۳۰ تا ۴۰ فعال اصلاح‌طلب برگزار می‌کردند که بیشتر جنبه دور هم نشینی داشت تا ارتباطات قطع نشود. حال این نشست‌ها با حضور قریبالوقوع سه رابط ساکن تهران (صوفی، حضرتی و زاهد) قرار است جدی‌تر از گذشته و تحت نام شورای مشورتی اصلاح‌طلبان برگزار شود. ظاهرا ۹ چهره سرشناس اصلاح‌طلب وظیفه دارند که فعالان اصلاح‌طلب سراسر گیلان را شناسایی کنند. فعالانی که شاید عضو احزاب اصلاح‌طلب نباشند یا احزابشان عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات نباشد اما حاضر هستند که تحت نام شورای مشورتی اصلاح‌طلب، جبهه‌ای فراتر از جبهه اصلاحات را تشکیل دهند. مقرر است که بعد از شناسایی فعالان سیاسی و برگزاری کنگره ۱۵ نفر عضو شورای مشورتی در رشت باشند و هر شهرستان هم هفت عضو داشته باشد.
شورای هماهنگی جبهه اصلاحات
قدیمی‌ترین مجمع اصلاح‌طلبان است اگرچه تمام احزاب اصلاح‌طلب را در برنمی‌گیرد و از این روست که بسیاری به فکر تشکیل شورای مشورتی شدند تا هم افراد غیرحزبی در آن عضو شوند و هم احزاب غیرعضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات. با این حال جبهه اصلاحات به واسطه سال‌ها فعالیت همچنان تاثیرگذاری‌اش را دارد. احمد رمضانپور رییس این دوره جبهه اصلاحات است. عنوانی که بیش از او در اختیار اسحاق راستی، عضو شورای مرکزی مجمع نیروهای خط امام کشور و دبیر این حزب در گیلان بود. فردی که ارتباط قوی‌ای با سازمان ادوار تحکیم وحدت در گیلان داشت و سال‌ها مدیرمسوول هفته‌نامه گیلان بهتر بود. جلسات این جبهه به طور منظم برگزار می‌شود.
حزب کارگزاران
وقتی حزب کارگزاران در مرکز پوست‌اندازی کرد و افراد جدیدی را به شورای مرکزی آورد در گیلان هم البته به چند ماه فاصله این اتفاق افتاد. اما این تحول دوبار در گیلان رخ داد. دفعه اول شورای مرکزی کارگزاران گیلان تشکیل شد از اکثریت اعضای مشارکت. فعالانی که به خاطر انحلال جبهه مشارکت ترجیح دادند به حزب کارگزاران نقل مکان کنند. بعضی‌هایشان هم به شاخه جوانان حزب اسلامی کار رفتند و بعضی‌ها هم به مجمع نیروهای خط امام. اما این شورای مرکزی یک روز بیشتر دوام نیاورد و جبهه مشارکت از اعضایش خواست که دست نگه دارند و منتطر آینده و احتمال تشکیل مجدد حزب بمانند. این‌گونه بود که لیست شورای مرکزی کارگزاران در گیلان مجددا اعلام شد. لیستی متشکل از مدیران ارشد دوران اصلاحات و دولت روحانی. غلامحسین بخشی، دبیر سابق حزب مردمی این بار دبیر حزب کارگزاران در گیلان شده است و دیگر اعضایش هم به این قرار است: عبدالرضا بی‌آزار، معاون اسبق استاندار گیلان و فرماندار دوره اصلاحات؛ محمد زالفی، فرماندار رشت در دولت اصلاحات؛ محمد احمدی‌پور، معاون سیاسی و امنیتی استاندار گیلان؛ کاظم کسرایی، فرماندار لاهیجان؛ سیروس شفقی، فرماندار آستارا؛ محمود قاسم‌نژاد، فرماندار ماسال؛ عسکر حسنی‌پور، مدیرکل روستایی و عشایری استانداری گیلان؛ علی پاینده، فرماندار رضوانشهر در دولت اصلاحات؛ عبدالغفار یوسفی، فرماندار سیاهکل در دولت اصلاحات؛ ایمان ظلمتی، مشاور مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گیلان؛ سکینه گلبندی، دبیر کمیسیون بانوان استانداری گیلان در دولت اصلاحات؛ رضا رسولی، عضو شورای شهر رشت؛ رضاعلی علیپور، مشاور اجرایی منطقه آزاد انزلی؛ کامیار چایچی، مشاور مدیرکل اداره راه و شهرسازی استان گیلان؛ اسماعیل محمدی‌خواه، مدیرکل سابق دخانیات استان قم و فرزانه زیوری.
میز انتخابات خاتمی
انتخابات مجلس دهم یک سال دیگر برگزار می‌شود و طبیعی است که تمام احزاب فعال در کشور به دنبال شناسایی کاندیداهایشان هستند. در گیلان هم میزی تشکیل شده تحت نام میز انتخابات خاتمی. قرار است نزدیکان گیلانی خاتمی کاندیداهای شورای مشورتی و شورای هماهنگی را شناسایی کنند و در مرحله بعدی با اعتدالیون و مخصوصا شورای تدبیر و امید وارد مشورت شوند تا از دل این جلسات لیست واحد اصلاح طلبان – اعتدالیون خارج شود. وظیفه اولیه این اقدام برعهده الیاس حضرتی، علی صوفی، فیاض زاهد، رضا صالح و قاسم رمضانپور قرار دارد و از هم اکنون شخصیت‌هایی مانند صالح، احمد رمضانپور، قاسم رمضانپور، فیاض زاهد، رمضانعلی صادق زاده -نماینده مردم رشت در مجلس هفتم- و جعفرزاده – نماینده کنونی مردم رشت- از گزینه‌های مطرح لیست اصلاح طلبان-اعتدالیون هستند.
اعتدالیون
می‌گویند بیشترین قدرت را در صحنه مدیریتی و سیاسی امروز گیلان این گروه دارد. حزب شاخص این جریان حزب اعتدال و توسعه است که دبیرکلش محمدباقر نوبخت است و رییس‌اش در گیلان کیوان محمدی، استاد دانشگاه گیلان و مشاور ارشد استاندار. جمعی از مدیران کل ادارات استان هم عضو این حزب هستند از جمله فاضلی، مدیر کل ارشاد. برادران نصر و آخوندزاده هم از چهره‌های تاثیرگذار این حزب هستند. جلساتشان هم به‌طور منظم تشکیل می‌شود و از هم اکنون برنامه‌هایی برای انتخابات مجلس آینده دارند. محمدعلی نجفی استاندار گیلان هم جزو اعتدالیون است.
اصولگرایان
اصولگرایان گیلان به چهار طیف تقسیم می‌شوند. اولینش افرادی هستند نزدیک به آیت‌الله قربانی، مانند مهدی مجرد، رییس دفتر آیت‌الله قربانی، حجت‌الاسلام یاری رییس سازمان تبلیغات و تعدادی از ائمه‌جمعه همچون حجت‌الاسلام شفیعی. جبار کوچکی‌نژاد، نماینده کنونی مردم رشت هم به این طیف نزدیک است. طیفی که رابطه خوبی هم با محمدباقر نوبخت دارد.
طیف دوم معروف به نیروهای ارزشی، حزب اللهی و انقلابی هستند و در دفاتر شورای نگهبان عموما فعالیت می‌کنند. افرادی مانند حسن کربلایی، اشجری، مظفر نامدار، محمدعلی جلوه، قنبرزاده، سردار آقازاده نماینده سابق رشت و سمیعی. جوانان اصولگرا و برخی از اعضای حزب موتلفه هم در این طیف قرار می‌گیرند.
طیف سوم نزدیکان به احمدی‌نژاد هستند. ظاهرا تمایل زیادی به معرفی سردار حسین رضاپور در انتخابات مجلس آینده دارند. در سفر اخیر احمدی‌نژاد به گیلان هم این افراد به دیدنش رفتند.
طیف چهارم فعالانی هستند که با شخصیت‌های تهرانی همچون قالیباف، محسن رضایی و لاریجانی ارتباط نزدیکی دارند. بسیاری از نمایندگان فعلی گیلان در این طیف قرار دارند اما تاثیرگذاری‌شان در فضای سیاسی گیلان نسبت به سه طیف اول کمتر است.
هدف اول این جریان انتخابات مجلس و انتخابات آینده مجلس خبرگان است. مخصوصا نهاد دوم که نمی‌خواهند اصلاح طلبان در آن سهمی بگیرند.
منبع: فرهیختگان گیلان
