“آب ۷۶ سد از جمله سدهای سفیدرود، لار، ستارخان، وشمگیر، گلستان۱ و ۲، کرخه، سیمره، سیوند، زاینده رود، ساوه، جیرفت، ۱۵ خرداد، ملاصدرا، کارده، مهاباد، علویان و استقلال به کمتر از ۳۰ درصد ظرفیت مخزن رسیده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو (پاون)، ۳۵سد درحال حاضر با کاهش ۳۰ درصدی آب خود در مقایسه با زمان مشابه پارسال مواجه است که سدهای سفیدرود، لار، وشمگیر، لتیان، اکباتان، زاینده رود و دوستی از آن جمله محسوب می شود”.
این خبری بود که ۲ آذر امسال بسیاری از خبرگزاری ها از جمله واحد مرکزی خبر آن را در ردیف خبرهای مهم خود قرار داده بودند.
دبیر اجرایی خانه کشاورز گیلان و عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران در گفتگو با خبرنگار واحد مرکزی خبر با ابراز نگرانی از وضعیت فعلی سد سفید رود گفت: سفیدرود از رودخانه‌های شاهرود و قزل‌اوزن سرچشمه می گیرد و تا رسیدن به پشت سد سفیدرود، استانهای آذربایجان شرقی، زنجان، قزوین و همدان را طی می‌کنند.
جواد خضر ابراهیمی افزود: فرسایش دامنه‌های پرشیب مسیر رودخانه‌ها، هزاران تن رسوب را با خود به پشت سد سفیدرود آورده وظرفیت تنها سد گیلان که نیم قرن از عمر آن می گذرد را از یک میلیارد و۷۶۰۰میلیون مترمکعب به کمتر از نیمی از این مقدار کاهش داده است.
وی یکی دیگر از دلایل کاهش ذخیره ی آب سد سفید رود را افزایش میزان برداشت استانهای مسیر آب رودخانه سفیدرود، اعلام کرد و گفت: باتوجه به کاهش بارندگی، احداث سدهای متعدد و همچنین توسعه ی کشاورزی در این استانها، هر سال حق آبه گیلان کاهش می یابد.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز ایران با اشاره به اینکه آب۱۸۰هزار هکتار از شالیزارهای گیلان از سد سفیدرود تامین می شود گفت:اگربرای لایروبی این سد و مدیریت بهره برداری در مسیر بالادست این سد فکری نشود تا۱۰سال دیگر، خشک خواهد شد.
جواد خضر ابراهیمی با اشاره به اینکه خانه کشاورز گیلان برای اعلام نارسایی ها به منظور پیشگیری از بروز برخی اشکالات، تثبیت جایگاه کشاورزان و ارائه ی مشاوره به مسئولان عالی کشور ایجاد شده است گفت: بارها از طریق مکاتبه، در نشست های مختلف و همچنین مصاحبه با مطبوعات، معضل کمبود آب کشاورزی و کاهش ظرفیت ذخیره آب سد سفید رود را به مسئولان استانی و کشوری گوشزد کرده ایم اما این مشکل از سوی مسئولان جدی گرفته نشده است.
وی راهکار برون رفت ازمشکل کم آبی را هماهنگی و همکاری بیشتر مسئولان استانی و کشوری برای مدیریت ذخیره و مصرف آب عنوان کرد و گفت:اگرچه معضل آب معضلی کشوری است اما بحران تامین آب کشاورزی برای استانی که همه آن را با باران های فراوان می شناسند و یکی از قطب کشاورزی ایران است شایسته نیست.
رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم درگفتگو با خبرنگار واحد مرکزی خبر بااشاره به اینکه ذخیره آب سد سفیدرود در ۱۱ آذر امسال درمقایسه بامدت مشابه پارسال، حدود دو سوم کاهش یافته گفت: آذر پارسال ذخیره آب پشت سد سفیدرود ۵۹۴ میلیون مترمکعب بود که این مقدار در آذر امسال به۲۰۱ میلیون مترمکعب کاهش یافت.
علیرضا شعبان نژاد با بیان اینکه گیلان با تولید ۷۰۰ هزار تن برنج– معادل ۳۵ درصد برنج تولیدی کشور- مقام دوم تولید این محصول استراتژیک را در ایران دارد گفت: تولید برنج در بیش از نیمی از شالیزارهای گیلان معادل ۱۸۰هزار هکتار وابسته به آب سد سفیدرود است.
وی بابیان اینکه فروردین پارسال هنگام آب گذاری کانال های کشاورزی گیلان، ذخیره آب سد سفیدرود، یک میلیارد و۱۰۰میلیون مترمکعب بود گفت: چنانچه تا زمان رهاسازی آب سد سفیدرود،بارانهای فراوانی نبارد، شالیکاران گیلانی تابستان امسال برای تامین آب با مشکلات فراوانی مواجه خواهند بود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با بیان اینکه به تازگی در مکاتباتی در خصوص بحران آب کشاورزی در گیلان به وزارت جهاد کشاورزی و استانداری گیلان هشدار داده ایم گفت: اگرچه لایروبی سد سفیدرود مهم ترین راهکار برای تامین آب کشاورزی گیلان است اما در کوتاه مدت می توان با لایروبی آب بندانها و انهار، راه اندازی ایستگاه های پمپاژ آب و حفرچاه های عمیق، کمبود ذخیره آب این سد را تا حدود زیادی جبران کرد.
علیرضا شعبان نژاد افزود:هنوز اعتبار اولیه مورد نیاز برای اجرای این طرح ها برآورد نشده اما بررسی های اولیه نشان می دهد، برای تحقق این امر دست کم به ۴۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است. خبرنگار ما در ادامه برای بررسی دلایل کاهش حجم و ذخیره آب سد سفید رود به سراغ مدیرعامل آب منطقه ای گیلان رفت.
سیف الله آقابیگی هم فرسایش دامنه مسیر رودخانه سفیدرود را مهم ترین علت انتقال رسوب به این سد اعلام کرد وگفت: مشخص نبودن حق آبه استانهای بهره بردارهم از دلایل کاهش ذخیره آب سدهای کشور از جمله سد سفیدرود است.
وی با بیان اینکه درسالهای اخیر با رایزنی متعدد پیگیر سهم گیلان از آب رودخانه سفید رود بوده ایم گفت: سند تخصیص حوضه های سدهای بهره بردار از رودخانه ها توسط وزارت نیرو درمرحله نهایی شدن است که امید می رود سهم خوبی برای گیلان درنظر گرفته شده باشد.
اما در حالی که دبیر اجرایی خانه کشاورز گیلان از انباشته شدن رسوبات در نیمی از حجم سد سفید رود خبر میدهد مدیرعامل آب منطقه ای گیلان معتقد است فقط۷۰۰میلیون مترمکعب ازحجم یک میلیارد و۷۶۰میلیون مترمکعبی این سد معادل حدود ۴۰ درصد از رسوب پرشده است.
سیف الله آقابیگی با اشاره به اینکه این مقدار رسوبات به تدریج در نیم قرن دوره بهره برداری سد سفیدرود ، وارد این سد شده گفت: آب منطقه ای در این مدت حدود۹۷۰میلیون مترمکعب رسوب، از مخزن سد برداشت کرده است.
وی با بیان اینکه رسوبات پشت سدها، به عنوان ماده ی اولیه در تولید مصنوعاتی مثل آجر، سفال، کاشی و سرامیک کاربرد دارد گفت:درحال حاضرفقط ۵بهره بردار، سالانه ۱۰۰هزار مترمکعب از رسوبات این سد را برداشت می کنند.
مدیرعامل آب منطقه ای گیلان افزود:با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی می توان بدون صرف هزینه ای،لایروبی رسوبات این سد را به کارخانه های تولید مصالح ساختمانی واگذار کرد تا از این طریق علاوه بربالابردن ظرفیت حجم سد، هزینه های تامین مواد اولیه این کارخانجات هم کاهش و تولید آنها را نیز افزایش داد.
سیف الله آقابیگی می گوید:درنشست های مختلف استانی آمادگی خود را به دستگاه های مربوطه از جمله صنعت، معدن و تجارت برای در اختیار قرار دادن رسوبات سد به تولید کنندگان مصالح ساختمانی اعلام کرده ایم که تاکنون اقدامی نشده است.
اما معاون امورصنایع ومعادن سازمان صنعت، معدن وتجارت گیلان با بیان اینکه تعداد کمی از تولید کنندگان مصالح بصورت غیر رسمی رسوبات سد سفیدرود را به عنوان مواد اولیه برداشت می کنند گفت:برای استفاده از این رسوبات نخست باید با انجام آزمایش هایی، میزان چگالی ، دانه بندی ذرات، آنالیزنمونه ها و درصد مواد آلی رسوبات تعیین شده و سپس قابلیت استفاده از آن به عنوان مواد اولیه مصالح ساختمانی و توجیه اقتصادی آن محرز شود.
کریم توکل نیا با بیان اینکه حدود ۲ ماه پیش مسئولان شرکت آب منطقه ای گیلان در نشست با استاندار پیشین، پیشنهادی مبنی براستفاده از رسوبات سد سفیدرود به عنوان شن و ماسه مطرح کردند گفت: ۲ روز پس از این نشست درمکاتبه ای، از مسئولان این شرکت خواستیم چنانچه طرح مطالعاتی در این باره تهیه کرده اند، برای بررسی به سازمان صنعت، معدن و تجارت ارسال کنند که تاکنون پاسخی دریافت نکرده ایم !
وی می گوید: سازمان صنعت، معدن و تجارت آمادگی دارد برای سرعت گرفتن مطالعات دراین زمینه، کارشناسان زبده خود را در اختیار آب منطقه ای قرار دهد. نائب رییس مرکز خدمات سرمایه گذاری خارجی گیلان هم با اظهار بی اطلاعی از قابلیت بهره برداری از رسوبات سد سفیدرود گفت: اگرچه شناسایی و گردآوری فرصت های سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذاران از وظایف مراکز خدمات سرمایه گذاری است؛ اما این امر مستلزم ارائه ی فرصت ها ی پیشنهادی توسط دستگاهها مربوطه در قالب طرح مطالعاتی است.
وی بابیان اینکه شرکت آب منطقه ای گیلان تاکنون دراین خصوص مکاتبه یامذاکره ای بامرکزخدمات سرمایه گذاری خارجی گیلان نداشته است گفت:این مرکز آمادگی دارد چنانچه آب منطقه ای گیلان طرح مطالعاتی خود را در این باره ارائه کند، برای جذب سرمایه گذار خارجی اقدام کند.
کوتاه سخن اینکه: اگرچه سدهای متعددی در کشور با مشکل کاهش ظرفیت مخزن و ذخیره آبی مواجه اند اما رفع این مشکل در استانهایی از جمله گیلان که از قطب های مهم کشاورزی کشور محسوب می شوند، ضرورت بیشتری دارد. به نظر می رسد با اجرای عملیات آبخیزداری در استانهای مسیر رودهای منتهی به سد و همچنین تقسیم عادلانه سهم حق آبه استانهای که از منابع آبی مشترک بهره برداری می کنند، می تواند بحران اینروزهای سدهای کشور از جمله تنها سد مخزنی گیلان را تا حدود زیادی مرتفع کند.بی شک تحقق این امر با عزمی ملی و همکاری بیش از پیش تمامیه مسئولان کشوری و نیز دستگاههای دست اندر کار استانهای درگیر میسر خواهد بود.
