رودبار جنوبی ترین شهرستان گیلان، ۸ هزار و ۱۲۰ هکتار باغ زیتون دارد که حدود ۶ هزار هکتار از این باغها بارور است. ۲۴ هزار خانوار بهره بردار زیتون رودبار در سال های آور بطور میانگین حدود ۱۸هزار تن و در سال های نیاور حدود ۱۳هزار و ۶۰۰ تن زیتون از باغ های شان برداشت می کنند.
آمارهای سازمان جهاد کشاورزی نشان می دهد گیلان به لحاظ سطح زیرکشت زیتون رتبه چهارم و به لحاظ تولید محصول نیز پس از زنجان و قزوین رتبه سوم را در بین ۲۶استان زیتون خیز کشوردارد اما متأسفانه چند سالی است که آفت مگس زیتون در برخی از استانهای زیتون خیز به ویژه گیلان شیوع پیدا کرده و سبب ازبین رفتن بخش عمده ای از این محصول شده است.
براساس اعلام جهاد کشاورزی گیلان، اگرچه امسال سال آور زیتون در گیلان بود بود، اما کاهش دمای هوا در زمان باردهی وعدم مدیریت صحیح باغ، سبب افزایش جمعیت مگس زیتون،هجوم این آفت به نیمی از باغهای زیتون و در نتیجه از بین رفتن ۳۵درصد محصول شده است .
سعید قناد آموز معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی گیلان که از سال۸۳تاکنون تحقیقات زیادی برروی آفت مگس زیتون انجام داده درگفتگو با خبرنگارما بابیان اینکه آفت مگس زیتون آفتی وارداتی است گفت: این آفت اولین بار درسال۸۳ از طریق زیتون هایی که از برخی کشورهای عربی وارد کشور شده بود به باغهای استانهای زیتون خیز ازجمله گیلان راه یافت و حدود۸۰ درصد محصول آن سال را از بین برد اما درهمان سالهای اول با اقدامات وزارت جهاد کشاورزی تاحدود زیادی کنترل شد.
وی بابیان اینکه آفت مگس زیتون، درهوای گرم وخشک و دمای بالای۳۳درجه شانس کمتری برای زنده ماندن دارد گفت:متاسفانه این آفت امسال در زمان باردهی زیتونهای رودبار، به علت کاهش دمای هوا وبارندگی، فرصت بهتری برای رشد وتکثیر یافته و به سرعت در باغهای زیتون این شهرستان گسترش یافت
سعید قناد آموز بابیان اینکه مگس زیتون، درون میوه درحال رشد تخم گذاری کرده و پس ازیک هفته تبدیل به لارو می شود گفت: لاروها در۱۵تا ۲۰روز از بافت میوه تغدیه می کنند تا تبدیل به شفیره شوند و ۵ تا ۷روز طول می کشد تا
مگس ها از داخل آن بیرون بیایند .
این گیاه پزشک افزود: آفت مگس زیتون علاوه بر تغذیه بخش عمده ای از زیتون با سوراخ هایی که در آن ایجاد می کنند، زمینه های ورود قارچ ها و باکتری ها به درون زیتون را فراهم کرده و سبب له شدگی و پوسیدگی باقیمانده میوه و ریختن آن پای درخت می شود .
به گفته معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی گیلان چرخه زندگی این مگس از اواسط تابستان تا اواخر آبان-زمان باردهی تا برداشت زیتون- ۳ تا ۵ بار تکرار می شود .
سعید قناد آموز بابیان اینکه مگس زیتون پس از پایان فصل برداشت غیرفعال شده ولابه لای شاخه های درختان زمستان گذارانی می کند گفت: لاروهای این مگس از طریق میوه هایی که پای درخت افتاده به خاک راه یافته و در تابستان سال آینده وارد مرحله جدیدی از رشد و تکثیر می شوند از این رو هرس، جمع آوری بقایای زیتون های آفت زده و شخم زدن پای درختان پس از برداشت، تا حدود زیادی از گسترش این آفت در سال آینده جلوگیری می کند .
معاون پژوهشی مرکزتحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی گیلان استفاده ازکارت زرد چسبنده، نصب تله های فِرمون جنسی برای جذب مگس ها هنگام جفت گیری، نصب تله های پروتئینی سمی به عنوان طعمه، سمپاشی موضعی، گردپاشی و محلولهای دورکننده حشرات را هم از مهم ترین راهکارهای کاهش خسارت، هنگام هجوم مگس زیتون به باغها برشمرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان هم می گوید: براساس پیش بینی ها امسال که جزو سالهای آور زیتون بود، باید بیش از۱۷هزارتن محصول برداشت می شد اما برآوردهای اولیه نشان می دهد این میزان به علت هجوم آفت مگس زیتون ۱۳هزار و۶۰۰ تن معادل محصول سالهای نیاور کاهش یافته است.
ایرج بنیادی با بیان اینکه سالانه۶۰ درصد از محصول زیتون از اوایل شهریور و بصورت نارس وسبز برای تهیه کنسرو برداشت می شود گفت: باغداران رودباری بقیه محصول خود را کمی دیرتر و برای مصارف روغن کشی و دیگر فرآورده ها و محصولات جانبی زیتون از درختان می چینند.
وی با بیان اینکه مگس زیتون تا پایان برداشت، بخش عمده ای از میوه زیتون را می خورد گفت: امسال برای کاهش خسارت های ناشی از این آفت از باغدارن خواستیم ۸۰ درصد از زیتون امسال معادل بیش از۱۰هزار تن را زودتر از موعد و برای تولید کنسرو برداشت کنند.
معاون بهبودتولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان افزود:با وجود کاهش۲۰ درصدی مواد اولیه روغن زیتون ، ۶ کارخانه روغن کشی استان ، باید برای تهیه مواد
اولیه خود به فکر واردات زیتون هایی باشند که با توجه به تجربه سالهای نه چندان دور ، بعید نیست میزبان آفتهایی از این دست باشند. ایرج بنیادی از عزم جدی مسئولان استانی برای کنترل آفت مگس زیتون خبر داد و گفت: اگرچه استاندار گیلان هفته گذشته۵۰۰میلیون تومان اعتبار برای مقابله با این آفت اختصاص داده اما این اعتبار کافی نبوده وبرای کنترل این آفت دست کم به ۳میلیارد تومان اعتبار نیاز است که امیدواریم در رایزنی با وزارت
جهاد کشاورزی، اعتبارات مورد نیاز را دریافت و درقالب تسهیلات در اختیار باغدارانی که باغهایشان درمعرض آفت مگس زیتون است، قرار دهیم.
وی بابیان اینکه از ابتدای همین هفته، طرح مبارزه با آفت مگس زیتون را در رودبار آغاز کرده ایم گفت: مشارکت باغداران برای سرعت گرفتن کار الزامی است.
مدیر حفظ نبابات سازمان جهاد کشاورزی گیلان هم با تایید صحبتهای معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی، عدم مشارکت کافی باغداران برای کنترل این آفت را مهم ترین علت جولان مگس زیتون در باغ های رودبار اعلام کرد.
محمد ابراهیم محمدی گفت : بیشترین خسارت ها مربوط به ۲هزارهکتار از باغهای شهر رودبار و مناطق پایین سد سفیدرود است که هوای آن نسبت به باغهای بالادست سردتربوده وباغداران آن مدیریت کمتری برباغهای خود داشته اند.
وی افزود: سازمان جهاد کشاورزی گیلان از سال ۸۳ تاکنون سالانه بطور میانگین۱۲۰میلیون تومان برای مقابله با این آفت هزینه کرده است گفت: این اعتبار صرف نصب و توزیع بنر و بروشور، انواع تله ها، آفت کش ها و همچنین برگزاری دوره های آموزشی شده است.
مدیرحفظ نبابات جهاد کشاورزی گیلان از ایجاد ۱۷ایستگاه نمونه برداری زیتون برای رصد این آفت درمناطق مختلف شهرستان رودبار خبر داد وگفت:گزارش کارشناسان این ایستگاهها درجلسات کمیته گیاه پزشکی بررسی شده و بر این اساس برای کنترل آفت برنامه ریزی و تصمیم گیری می شود.
واما فرماندار شهرستان رودبار که شهرستانش تنها تولیدکننده زیتون درگیلان است می گوید :براساس دستور استاندار ، فرمانداری رودبار از ابتدای هفته همکاری خود را با سازمان جهاد کشاورزی گیلان برای اجرای طرح مقابله با آفت مگس زیتون آغاز کرده است.
غلام حسین رجبی بابیان اینکه تاکنون ۶۰ میلیون تومان از۵۰۰ میلیون تومانی که استانداری برای مقابله با این آفت اختصاص داده جذب شده است گفت: این اعتبار برای چاپ و تکثیر ۲هزار بروشور،۵۰پوستر، ۱۶۲بنر وهمچنین خریدانواع تله، سموم وچسب های جذب کننده آفت مگس زیتون هزینه خواهد شد .
وی می گوید : در نظر داریم توزیع سموم و تله های آفت مگس زیتون را درمدت ۲۰ روز آینده به پایان برسانیم .
فرماندار رودبار با بیان اینکه در گام اول برای اجرای این طرح باغهای زیتون رودبار به ۱۰ منطقه تقسیم شده است گفت : از ابتدای هفته هر روز ۱۰ گروه
۳ نفره از کارشناسان جهاد کشاورزی برای بررسی وسعت باغها، تعداد درختان و تخمین امکانات مورد نیاز برای مقابله با این آفت، به باغهای منطقه سرکشی می کنند.
غلام حسین رجبی با اعلام اینکه فرمانداری به عنوان دستگاه ناظر موظف است گزارش عملکرد جهاد کشاورزی را روزانه از دهیاران و شوراهای اسلامی شهر و روستای شهرستان رودبار دریافت کند گفت :در این مدت دهیاران وشوراهای اسلامی درمساجد، اقدامات کنترل کننده آفت مگس زیتون از جمله جمع آوری ، شخم زدن و هرس باغها را برای باغدارن تشریح می کنند .
گفتگوی خبرنگارما با باغداران مناطق پایین سد و اطراف شهر رودبار که بیشتر درگیر این آفت بودند حاکی از این است که ۹۵ درصدآنها هیچ محصولی از باغ خود برداشت نکرده اند .
این باغداران با بیان اینکه در سالهای گذشته به علت هزینه بر بودن شخم زدن ، هرس و جمع آوری میوه نتوانسته اند اقدامات پیشگیرانه و کنترل کننده آفت مگس زیتون را درباغهای خود انجام دهند، از مسئولان خواستار پرداخت تسهیلات برای مقابله با این آفت بودند .
تعدادی از این باغداران از امکانات کم از جمله توزیع کم کارت زرد چسبنده، گلایه داشته و معتقد بودند جهاد کشاورزی باید به دنبال راهکار مناسب تری برای مقابله با این آفت باشد چرا که اگرحتی یک باغ به آفت مگس زیتون آلوده باشد به تدریج به تمامی باغهای منطقه انتقال خواهد یافت .
اما باغدارانی که در مناطق بالادست ازجمله لوشان که محصول شان از آفت مگس خسارت کمتری دیده اگرچه شرایط مساعد آب وهوایی را ناجی باغهای خود می دانستند، اما معتقد بودند هرس و شخم زدن پای درختان در سال گذشته درکاهش جمعیت مگس زیتون بی تاثیر نبوده است .
کوتاه سخن اینکه: مقابله با آفات زیتون هرچند کاری نیست که بدون عزم جدی مسئولان امکانپذیر باشد اما دراین میان همت خود باغداران در همراهی و همکاری با مسئولان جهاد کشاورزی در کاهش یا نابودی این حشرات موذی بی نتیجه نخواهد بود امری که اگر محقق شود باغات زیتون رودبار نفسی تازه خواهند کرد.
