گیلان یکی از مهم ترین قطب های کشاورزی کشور است. سالانه۳۱۷ هزار باغدار و شالیکار گیلانی در۴۰۵هزار هکتار زمین کشاورزی، حدود ۲میلیون و ۸۰۰ هزار تن انواع محصولات زراعی و باغی تولید می کنند.
این کشاورزان مانند کشاورزان دیگر استانها از زمان کاشت تابه ثمرنشستن محصولاتشان باحدود ۳۰ تا ۴۰ نوع آفت و بیماری گیاهی غالب درگیرند. آفاتی که براساس اعلام سازمان جهاد کشاورزی گیلان، مبارزه و کنترل آنها، بطور جدی با اجرای طرح تلفیقی مبارزه با آفات و با محوریت مبارزه غیرشیمیایی از سال۷۴، در دستور کار کارشناسان این نهاد قرار گرفته است.طرح تلفیقی فرآیندی است که درآن از شیوه های کنترل زراعی–مکانیکی و بیولوژیکی ودرصورت نتیجه نگرفتن از مبارزه شیمیایی البته بصورت کنترل شده برای مبارزه با آفات استفاده می شود.
بررسی ها نشان می دهد صرفه جویی در مصرف سموم، کاهش هزینه های تولید، جلوگیری ازخروج سرمایه های ملی، تولید موادغذایی سالم و به دور از آلودگی های شیمیایی وحفظ محیط زیست، از مهم ترین فواید مبارزه غیرشیمیایی با آفات کشاورزی است.
رییس سازمان جهادکشاورزی گیلان درگفتگوباخبرنگار ما با اشاره به اینکه گیلان درخصوص مبارزه غیرشیمیایی با آفات کشاورزی موفق بوده وحتی بیشتراز تعهدات خودنیزعمل کرده است،گفت:مصرف سالانه سموم کشاورزی گیلان در سال۷۴ ( آغاز اجرای طرح تلفیقی مبارزه با آفات)حدود ۸هزارتن بود این درحالی است که هم اکنون این میزان با مدیریت مصرف و مبارزه غیرشیمیایی با آفات به حدود هزار تن کاهش یافته است.
علیرضا شعبان نژادمی گوید: پارسال مبارزه غیرشیمیایی در۳۰هزار هکتار از شالیزارهای گیلان به این سازمان ابلاغ شده بود که توانستیم این رقم را به سطح۳۱ هزار و۴۰۰ هکتار هم برسانیم .
وی بابیان اینکه برای ازبین بردن آفات در شالیزارها،باغ های چای ومرکبات گیلان ازحشراتی همچون زنبورتریکوگراما وسوسک کریپ تولوموس استفاده می شود گفت:درباغهای زیتون هم بااستفاده از تله های فرمونی، هرس کردن شاخه های آسیب دیده و شخم زدن پای درختان، آفات و بیماریهای گیاهی کنترل می شود
رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان افزود: درحال حاضر در۱۲ونیم درصد شالیزارها،۱۰درصد باغ های چای و۱۱درصد از باغ های مرکبات گیلان، از شیوه غیرشیمیایی برای نابودی آفات استفاده می شود که این رقم درخصوص باغهای زیتون به حدود ۹۰درصد رسیده است.
علیرضا شعبان نژادمی گوید:اگرچه گیلان درمسیرمبارزه غیرشیمیایی باآفات کشاورزی از تعهداتش پیش تر است اما هنوز موانعی بر سر راه رسیدن به وضعیت مطلوب وتولیدمحصول ارگانیک وعاری از سموم کشاورزی وجود دارد بررسی ها نشان میدهد کمبود اعتبارات، رغبت کم بخش خصوصی به تولید پارازیت ها و مواد مورد نیاز مبارزه غیرشیمیایی، فراگیرنبودن واستقبال کم کشاورزان از مبارزه غیرشیمیایی با آفات کشاورزی،از مهمترین موانع گسترش این شیوه در گیلان است.
معاون بهبودتولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اینکه درحال حاضر برای مبارزه غیرشیمیایی درگیلان سالانه بیش ازیک میلیاردو۳۰۰میلیون تومان هزینه می شود،گفت:سالانه حدود۱۲۰هزار گرم تخم پارازیته زنبورتریکوگراما، بیش از۴ونیم میلیون عدد سوسک کِریپ تولوموس وبیش از۳۰۰هزارکارت زرد وانواع تله های فرمونی در گیلان تولید می شود.
ایرج بنیادی بابیان اینکه درحال حاضر۸ کارگاه تولیدحشرات موردنیازدرمبارزه شیمیایی درگیلان فعال است گفت:اگرچه دولت ۶۵درصد سرمایه این واحدها را ازطریق یارانه تامین می کند امامعمولا بخش خصوصی دراین باره باکمبود سرمایه روبروست وازطرفی استقبال کم کشاورزان و احتمال ریسک بالای تلفات حشرات دردوره تولید،سبب شده صاحبان این کارگاه ها به تولیدکم بسنده کنند.
به گفته وی برای اینکه تمامی باغها وزمینها ی کشاورزی گیلان تحت پوشش مبارزه غیرشیمیایی قرارگیرد،میزان اعتبارات این بخش باید دست کم تا۲برابر افزایش یابد.
مدیرحفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی گیلان، هم بیان اینکه به علت زمان بر بودن اثرمبارزه غیرشیمیایی، کشاورزان بیشتر تمایل دارند از سموم شیمیایی استفاده کنند گفت: استفاده از سموم کشاورزی دراطراف زمین های کشاورزانی که از پارازیت های بیولوژیک و غیرشیمیایی استفاده می کنند ، سبب انتشار سموم و از بین رفتن حشراتی که برای مقابله با آفات، بکار گرفته شده می شود.
محمدابراهیم محمدی بابیان اینکه ۱۲۸کارشناس علوم کشاورزی وگیاه پزشک در ۱۸ کلینیک گیاه پزشکی گیلان کارپایش آفات درگیلان را بامحوریت مبارزه غیرشیمیایی برعهده گرفته اند گفت: با وجود نظارتهای سازمان جهادکشاورزی باز هم سموم شیمیایی بدون نسخه وکنترل نشده به کشاورزان فروخته می شود.
وی بابیان اینکه برای مدیریت مصرف سموم سامانه مانیتورینگ سم وردیابی آفتکش های نباتی در گیلان راه اندازی خواهد شد گفت:در این طرح با ثبت اطلاعات ونظارت برفرآیند ورود، تولید، توزیع، مصرف سموم شیمیایی را کنترل خواهیم کرد. محمدابراهیم محمدی فرهنگ سازی وآگاه سازی کشاورزان را بهترین راهکار برای گسترش مبارزه غیرشیمیایی درگیلان عنوان کرد .
اما مدیرهماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان بابیان اینکه سالانه ۶ هزار نفر روز در دوره هاو کارگاههای آموزشی با فوایدو شیوه های مبارزه غیر شیمیایی آشنا می شوندگفت:تولید سالانه بطورمیانگین ۵۰۰ دقیقه برنامه رادیویی و تلویزیونی، توزیع هزار بروشور وراه اندازی سامانه پیامکی برای اطلاع رسانی به تشکل های کشاورزی از دیگر اقدامات ترویجی دراین خصوص است.
بررسی های میدانی خبرنگار واحد مرکزی خبرهم نشان می دهد اگرچه بسیاری از کشاورزان ازشیوه مبارزه غیرشیمیایی استفاده می کنند،امابرخی دیگر با وجود آگاهی از فواید مبارزه غیرشیمیایی از زمان بربودن و مقدار کم پارازیت ها وتله ها گلایه داشته و ترجیح می دهند از سموم شیمیایی استفاده کنند.
امروزه استفاده بیش از اندازه از سموم کشاورزی، نفوذ این سموم به آب و خاک و باقی ماندن آن در محصولات کشاورزی، محیط زیست و سلامت افراد جامعه را باخطراتی مواجه کرده است. امری که لزوم کاهش مصرف سموم و جایگزین کردن مبارزه غیرشیمیایی با آفات کشاورزی را اجتناب ناپذیرمی کند اگر چه گیلان دراین باره از تعهدات خودپیش تراست اما هنوز با وضعیت مطلوب فاصله بسیار است.
بی شک اختصاص اعتبارات بیشتر، افزایش حمایت های مالی از تولید کنندگان این بخش، آگاه سازی و تشویق بیشتر کشاورزان و نیز ساماندهی توزیع و مصرف سموم می تواند راه را برای تولید محصول سالم و عاری از سموم هموارتر کند.
