گیلان قطب نخست صنعت نوغانداری ایران است، قدمت صنعت نوغانداری در این استان زیبایی شمالی به هشت قرن می رسد.
این صنعت که در اقتصاد کشور به ویژه گیلان می تواند نقش برجسته ای ایفا کند در سالیان اخیر با افت و خیز، فراز و نشیب های زیادی مواجه بوده است.
دولت در تلاش است با حمایت های همه جانبه، به این صنعت شغل افزا و درآمدزا جان دوباره ای ببخشد کاری که بیش از همه به تلاش مضاعف کشاورزان گیلانی نیاز دارد.
پیله های سفید تر ابریشم، پیله های که تار و پودش به فرهنگ و تاریخ گیلان گره خورده است، سابقه طولانی در این خطه دارد و همچنین در کنار برنجکاری و چایکاری سومین فعالیت مهم کشاورزی در استان به شمار می رود.
گیلان از مستعدترین استان های کشور برای نوغانداری به شمار می رود
یک نوغاندار از فومن در این خصوص به مهر می گوید: گیلان از مستعدترین استان های کشور برای نوغانداری و پرورش کرم ابریشم به شمار می رود اما مشکلات و کاستی های متعدد موجود در این زمینه موجب شده تا این استان نتواند به جایگاه واقعی خود در این صنعت برسد.
مهدی محمدی افزود: در سال های اخیر واردات پارچه های ابریشمی چینی و فروش این تولیدات با قیمت های کمتر، عدم تولید پیله ابریشم با تمامی ظرفیت در توتستان ها، تغییر کاربری باغات توت و غیره موجب شده است تا میزان پیله ترم ابریشم در استان روز به روزکاهش یابد.
وی اظهارداشت: کشاورزان به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی این حرفه بیشتر باغات توت خود را تغییر کاربری داده و دیگر تمایل به ادامه حرفه نوغانداری ندارند.
این نوغاندار تاکید کرد: دولت باید حمایت های همه جانبه از این صنعت دیر پای در استان داشته باشد چون نوغانداری نقش مهمی در ایجاد اشتغال و درآمد کشاورزان دارد.
وی ادامه داد: با به صرفه تر شدن پرورش کرم ابریشم و حمایت های استانی و ملی می توان آینده‌ای روشن را برای این صنعت ترسیم کرد.
محمدی یادآورشد: این فعالیت مانند سایر فعالیت های اقتصادی اگر از مزیت و سودآوری مناسبی برخوردار نباشد دچار مشکل و رکود شده و جای خود را به دیگر امور درآمدزا می دهد.
نوغانداری دیگری از لنگرود به مهر می گوید: این شهرستان از مستعدترین مناطق برای نوغانداری است، با توجه به مشکلات و کاستی های موجود در این زمینه اکنون پرورش کرم ابریشم برای نوغانداران سود چندانی ندارد.
رمضانعلی قاسم زاده افزود: ورود پارچه های ابریشمی چینی با قیمت کمتر در بازار مهمترین مشکل صنعت نوغان است.
دولت از تولید داخلی حمایت کند
وی افزود: دولت با سیاست گذاری های درست روند ورود پارچه های ابریشمی چینی را متوقف و از تولید داخلی حمایت کند.
این نوغاندار لنگرودی گفت: ورود پیله و نخ ابریشم قاچاق، کاهش تدریجی توتستان ها، هزینه های بالای تولید، کمبود صنایع فرآوری و کمبود واحدهای پژوهشی به روز و کارآمد از مهمترین مشکلات صنعت نوغانداری است.
وی افزود: با وجود اینکه پرورش کرم ابریشم می تواند نقش مهمی در اقتصاد استان داشته باشد اما متاسفانه مشکلات موجود باعث شده است تا این صنعت به جای اینکه به عنوان شغل اصلی به این مهم پرداخته شود، در استان بیشتر به عنوان شغلی جنبی تلقی شود.
وی یادآورشد: اغلب کسانی که به کار نوغانداری مشغول هستند سالخورده اند و باید راهکارهایی اندیشیده شود تا جوانان روستایی به پرورش کرم ابریشم علاقه مند شوند.
به هر ترتیب از قرن سیزدهم به بعد نوغانداری در گیلان رشد و پیشرفت کرده است از این به بعد با توجه به شرایط آب و هوایی برای کشت درخت توت به عنوان غذایی اصلی کرم ابریشم، نوغانداری در این منطقه هم توسعه پیدا کرد و هم به عنوان منطقه خاص نوغانداری انتخاب شد.
بررسی تاریخ نوغانداری در دهه های اخیر نشان می دهد این صنعت در گیلان با فراز و نشیب های همراه بوده است،اوج و شکوفایی تولید پیله و ابریشم در کشور به سال ۱۳۷۹ بر می گردد. بعد از این سال به دلائل مختلف همچون کاهش قیمت، بی ثباتی در خرید، نداشتن صرفه اقتصادی و غیره چراغ صنعت نوغانداری بی فروغ شده است.
یک استاد دانشگاه و محقق صنعت نوغان در این باره می گوید: گیلان بیش از ۸۰۰ سال سابقه مستند در صنعت نوغان دارد و همچنین از ظرفیت بالای در پرورش کرم ابریشم برخوردار است.
اوج و شکوفایی تولید پیله و ابریشم در کشور به سال ۱۳۷۹ بر می گردد
سید حسین حسینی مقدم افزود: در طول اعصار گذشته به ویژه در عصر صفویه بسیار از کشورهای اروپایی در گیلان دفاتری ایجاد و ابریشم و تخم نوغان را از این استان تهیه و صادر می کردند.
وی اظهارداشت: پرورش کرم و تولید پیله ابریشم از فعالیت های بخش کشاورزی محسوب شده و عملیات ابریشم کشی، تولید نخ، بافت پارچه و سایر فرآورده های ابریشمی در حوزه صنعت قرار می گیرند بنابراین دوام و رونق فعالیت های نوغانداری و توسعه صنایع ابریشم به یکدیگر وابسته هستند.
یک استاد دانشگاه و محقق صنعت نوغان به مهر گفت: ابریشم از الیاف طبیعی نادر بوده که دارای خواص فیزیکی و شیمیایی خاصی است.
وی افزود: این خواص موجب استفاده از این ماده طبیعی در صنایع نظامی، مخابراتی و پزشکی شده است.
حسینی مقدم ادامه داد: مقاومت زیاد، خاصیت ارتجاعی قابل توجه، جاذب الرطوبه بودن، خاصیت رنگ پذیری زیاد، هدایت الکتریکی ضعیف و مقاومت در مقابل حرارت زیاد از خواصی است که اسباب کاربرد این مهم را در بسیاری از صنایع فراهم آورده است.
به هر حال اگر نوغانداری در گیلان را زیر ذره بین بگیرید در لا به لای تار و پود این صنعت قدیمی مشکلاتی دیده می شود که رفع بسیاری از این مشکلات از حیطه اختیارات استانی خارج است و نیاز به عزم ملی دارد.
رئیس مرکز توسعه نوغانداری کشور در این باره به خبرنگار مهر می گوید: کاهش تعرفه های وارداتی و افزایش واردات بدون نیاز سنجی پیله و نخ ابریشم به کشور، بحث افزایش هزینه های تولید پیله و نخ ابریشم، رکود صنعت فرش ( اصلی ترین خروجی صنعت نوغانداری)، عدم رغبت نوغانداران جوان به بخش نوغانداری، افزایش سن نوغانداران، جایگزین مشاغل اقتصادی تر در بخش کشاورزی به ویژه نوغانداری و تغییر کاربری اراضی از مهمترین چالش های صنعت نوغانداری است.
فرزام پور رمضان افزود: با تولید پیله مرغوب در مدت زمان کوتاه ۴۰ روز، درآمدی جنبی برای روستائیان حاصل می شود که موجب دلگرمی آنان است.
وی اظهارداشت: هر خانواده روستایی می تواند با پرورش صحیح چند جعبه تخم نوغان گام موثری در افزایش درآمد خود بر دارد.
پرورش کرم ابریشم آسانترین رشته در بخش کشاورزی است
رئیس مرکز توسعه نوغانداری کشور می گوید: پرورش کرم ابریشم آسانترین رشته در بخش کشاورزی است چون طول دوران بهره برداری ۳۵ تا ۴۰ روز است.
وی افزود: این فعالیت و گسترش صحیح آن در مناطق مستعدکشور می تواند به عنوان یک برنامه اساسی برای رفع پاره ای از مشکلات اقتصادی، اجتماعی و افزایش سطح اشتغال در کشور مورد استفاده قرار گیرد و علاوه بر این برای تامین نیازهای ارزی در قالب اقتصاد بدون نفت کشور نقش عمده ای را بر عهده داشته باشد.
با وجود این چاره اندیشی برای رفع این مشکلات و نگاه واقع بینانه دولت به نقش محوری نوغانداری در اقتصاد کشاورزی گیلان و ایران مسئولان را به فکر رونق دوباره این صنعت دیرپای انداخته است.
رئیس مرکز توسعه نوغانداری کشور در این زمینه تصریح کرد: افزایش نرخ تضمینی پیله تر به عنوان یکی از اهرم های اصلی پشتیبانی صنعت نوغانداری که هر ساله بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی با شاخص های تورم، این قیمت گذاری انجام شود. خوشبختانه در چند سال اخیر همگان شاهد افزایش نرخ تضمینی مصوب دولت بوده اند.
وی اظهارداشت: همزمان با افزایش نرخ تضمینی، بحث خرید توافقی نیز به خوبی در استان مدیریت شده است.
پور رمضان اذعان داشت: تولید کنندگان اصلی نخ ابریشم به عنوان مصرف کنندگان اولیه پیله تر تولیدی در بازار حضور داشته و با نرخ بیش از نرخ تضمینی و بصورت توافقی نسبت به خرید پیله تر نوغانداران اقدام می کنند. در چند سال اخیر خرید توافقی به خوبی انجام و همچنان این بحث ادامه داد.
وی در ادامه بحث تولید و توزیع نهال توت را از دیگر اقدامات شرکت کرم ابریشم ایران دانست و یادآورشد: تثبیت ۱۳ ساله قیمت هر جعبه تخم نوغان به میزان هفت هزار و ۵۰۰ تومان، پشتیبانی در بخش ایجاد امنیت تولید از طریق استمرار بیمه پرورش کرم ابریشم و فراگیر کردن بیمه کرم ابریشم از مهمترین حرکت ها برای شکوفایی این صنعت بوده است.
به هر حال ارزش افزوده فعالیت های پرورش کرم ابریشم در زمانی کوتاه به دست می آید و بازده این فعالیت نسبت به زمان انجام آن از هر فعالیت کشاورزی و دامپروری دیگر پرسودتر است.
تثبیت ۱۳ ساله قیمت هر جعبه تخم نوغان به میزان هفت هزار و ۵۰۰ تومان
ارزش افزوده پرورش توت قابل ملاحظه بوده و بازگشت سرمایه دراین فعالیت در مقایسه با فعالیت های مشابه سریعتر است. در دوره زمانی پرورش کرم ابریشم سایر فعالیت های کشاورزی محدود بوده و کشاورزان می توانند با استفاده از امکانات محلی و نیروی انسانی ارزان و بیکار فصلی، حداکثر استفاده را داشته باشند.
پرورش کرم ابریشم علاوه بر تمامی نیروهای فعال سطح روستاها امکان بکارگیری بخش غیر فعال جامعه روستایی نظیر زنان، کودکان و سالخوردگانی که توان انجام کارهای سنگین کشاورزی را ندارند، را نیز فراهم می سازد.
با ایجاد محل درآمد اضافی برای روستائیان، این فعالیت می تواند به عنوان یکی از راه های جلوگیری از مهاجرت آنها به شهر مورد استفاده قرار گیرد.زمان کسب درآمد از این فعالیت زمانی است که کشاورز در انتظار تولید محصول جدید بوده و در تنگنای مالی قرار دارد و برای تامین نیازهای مالی خود ناگزیر از پیش فروشی محصولات زراعی خود است.
بدین ترتیب با توسعه فعالیت های تولید ابریشم، امکان توسعه صنایع بزرگ ابریشم از قبیل نخ کشی و پارچه بافی فراهم شده و با بهبود کیفیت تولید امکان صادرات فرآورده های ابریشمی که دارای ارزش افزوده زیادی هستند، ایجاد خواهد شد.
صنایع واسطه ای بین تولید پیله و محصولات نهایی شامل خشک کردن پیله، پخت پیله، نخ کشی، نخ تابی، ورتایی، سفیدگری، صمغ زدایی و رنگرزی، فرصت های شغلی مناسبی را در زنجیره تولید و تبدیل ابریشم بوجود می آورند. توسعه فعالیت نوغانداری و تولید ابریشم به توسعه فعالیت های ارزشمند قالی بافی، جاجیم بافی و بافت منسوجات دستی کمک می کند و زمینه ایجاد فعالیت های جدید صنعتی را فراهم می سازد.
استاندار گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر نیز در این زمینه با اشاره به پیشینه تاریخی ممتاز استان در پرورش کرم ابریشم گفت: صنعت نوغانداری تکمیل‌کننده بخش کشاورزی استان است.
محمد علی نجفی افزود: توسعه صنعت ابریشم هرگز به کشاورزی استان صدمه نمی زند و همه باید به فکر توسعه این مهم باشند.
وی اظهارداشت: طبق آمار طی ۱۲ سال گذشته تولید ابریشم به یک هشتم تولید معمول خود رسیده است و این یعنی در هر سال ۱۱ تا ۱۴ درصد گیلان با کاهش تولید نوغان مواجه بوده است.
استاندار گیلان با اشاره به مشکلات این صنعت گفت: همه وظیفه دارند امید را در دل مردم زنده کنند از اینرو ظرفیت های خالی در بخش نوغانداری استان باید شناسایی و استفاده شود.
وی تاکید کرد: همگان باید تلاش کنند پرورش کرم ابریشم در گیلان به روزهای اوج خود بازگردد.
گیلان جزو ۵ استان آخر کشور در موضوع بیکاری است
نجفی در ادامه با بیان اینکه گیلان جزو پنج استان آخر کشور در موضوع بیکاری است، افزود: سال های گذشته اشتغال در بخش کشاورزی از دست رفته و این موضوع زیبنده استان نیست.
بدون شک تولید ابریشم و صنایع ابریشمی ایران با بیش از دو هزار و ۶۰۰ سال سابقه تاریخی، از فعالیت های روستایی ارزنده ای است که با وجود نوسانات بسیار، همواره ادامه یافته است. جایگاه ویژه این فعالیت در ایران با توجه به قدمت تاریخی، به تامین نیازهای صنایع مستظرف دستی و پارچه های منقش و زیبا و همچنین به مصرف ابریشم در صنعت فرشبافی ایران مربوط می شود.
قالی ابریشمی ایران که از شهرت و اعتبار جهانی فراوانی برخوردار است در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد مصرف ابریشم کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش افزوده فراوان حاصل از تبدیل صنعتی ابریشم به فرآورده های ابریشمی، امکان افزایش ظرفیت های صنعتی کشور در این زمینه را نوید می دهد.
نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی در این خصوص به مهر می گوید: با همکاری و همیاری تمامی ارگان های مرتبط می تواند صنعت نوغانداری را توسعه، گسترش و به شکوفایی واقعی رساند.
مهرداد لاهوتی افزود: بیش از ۹۰ درصد انواع نخ ابریشمی به مصرف تولید قالی ابریشمی می رسد.
وی ضمن تاکید بر گسترش کارگاه های کوچک و خانگی تولید محصولات ابریشمی گفت: مراکز علمی، دانشگاهی، پارک های فناوری، مراکز فن بازار و رشد باید در خصوص کاربری های جدید از خروجی های بخش کشاورزی و صنعتی نوغانداری در مصارف دارویی، پزشکی و بهداشتی و غیره کوشا باشند.
نماینده مردم لنگرود در مجلس شورای اسلامی می گوید: صنعت نوغانداری ضمن گستردگی و برخوردار از ابعاد گوناگون تخصصی در بر گیرنده بخش های کشاورزی، صنعتی و تجاری و خدمات است.
وی در ادامه از تغییر کاربری چهار هزار هکتار از باغات توت استان خبر داد و افزود: نوغانداری از مشاغل مهم و اشتغالزایی گیلان است.
تغییر کاربری ۴ هزار هکتار از باغات توت گیلان
لاهوتی اذعان داشت: به دلیل عدم اقتصادی بودن وضعیت کشاورزی تغییر کاربری اراضی مستعد و مرغوب گیلان روز به روز در استان افزایش پیدا می کند.
به گزارش خبرنگار مهر، در حال حاضر ۳۰ هزار نوغاندار گیلانی حریر برگ های سبز توت را به نخ های سفید ابریشمی تبدیل می کنندحالا که دولت مصصم است تا با حمایت از نوغانداران جان دوباره ای به این صنعت شغل افزا و درآمدزا ببخشد نوغانداران باید کمر همت خودشان را سفت ببندند تا نوغان و نوغانداری به جایگاه پیشین خود برگردد.
